Sau đúng một năm kể từ khi finish 100miles VMM, mình lại quay trở lại với 100miles giải Cao Bằng Ultra Trail. Đây là giải 100miles duy nhất ở Việt Nam năm 2025 vì VMM cứ cách một năm mới tổ chức một lần (có nghĩa là năm 2026 mới có 100miles); Mù Căng Chải ultra trail cũng năm đầu tiên có 100miles nhưng bị hủy vì bão. Năm nay khá nhiều giải trail bị hoãn do từ tháng 9 tới nay bão lũ liên tục.
Năm nay tổng thể thì tham dự đúng một giải trail; chạy road thì chẳng ra gì, hy vọng trước tết âm tham gia cái Vnexpress All stars kiếm cái PR ăn tết cho vui vẻ. Càng về gần đây mình càng ngại đăng ký race vì nó phá vỡ nhịp sống hàng ngày. Mỗi năm chắc chỉ tham gia một giải trail với một tới hai giải road gần nhà.
Đánh giá chung:
- Cao bằng Ultra trail có đặc điểm núi đá tai mèo là phổ biến. VMM thì chỉ có một ít đá gần như tai mèo ở đoạn đổ dốc từ đồi bỏ nhưng hiện việc đổ dốc đồi bò đã dễ hơn xưa rất nhiều do họ đã phạt ra làm các bậc thang đất. Đá tai mèo khiến việc đi chậm lên hay xuống không khó nhưng để đi nhanh thì rất khó. Với các dốc ngay cả dốc đá bình thường thì việc chạy lao xuống dốc pace 5.00 là việc dễ nhưng với đá tai mèo bạn chỉ có thể phải lần mò từng bước. Mọi sai lầm do trượt ngã đều sẽ phải trả giá.
- Giải VMM Sapa tổ chức vào 20/9 hàng năm, đây là thời điểm rất dễ gặp bão. Hầu như năm nào cũng sẽ có mưa nhỏ hay lớn. Cao bằng tổ chức 28/11 hàng năm, thời điểm này ít khi có bão, chỉ có lạnh. Sapa thì nóng và dễ mưa còn Cao bằng thì lạnh và ít khả năng mưa. Nếu Cao bằng mà mưa thì độ khó sẽ hơn nhiều so với Sapa vì mưa kết hợp với lạnh sẽ khiến ta cực kỳ nản lòng cũng như dễ mất thân nhiệt. Đường đất sẽ rất trơn trượt và nguy hiểm.
- VMM có độ cao 8.600m còn Cao bằng cao 5.500m. Với người chạy trail lâu năm thực ra độ cao không phải là vấn đề lớn; vấn đề nằm ở địa hình. Vì địa hình của Cao bằng là đá tai mèo nên tổng thể sẽ khó hơn VMM. Chú ý là cả hai giải nếu gặp mưa to thì đều vô cùng khó với các con dốc đất và cực kỳ nguy hiểm. Cao Bằng có nhiều suối; nhiều khả năng ướt giầy cho dù không mưa. VMM ít suối hơn, nếu có người ta cũng bắc cầu tạm.
- Đường chạy của Cao Bằng hầu như không có sự chuẩn bị trong khi ở VMM có sự chuẩn bị rất kỹ càng. Ở VMM các con suối sẽ có cầu tạm bắc qua, các con dốc sẽ phạt cầu thang để đặt chân; họ chuẩn bị rất kỹ lưỡng đường chạy. Cao bằng hầu như không có sự chuẩn bị đường chạy; ngay cả việc đánh dấu marker cũng thiếu sự cẩn thận cần thiết. Rất dễ lạc đường ở Cao bằng nếu bạn thiếu kinh nghiệm chạy trail cự ly siêu dài.
- Cao Bằng nguy hiểm hơn vì ít bản làng, đặc biệt nhiều chó và người dân ít được tiếp xúc với dân du lịch hay chạy trail hơn.
- Cao bằng và Sapa đều đẹp theo những cách khác nhau. Với Sapa là sự hùng vĩ của những ngọn núi cao và thung lũng sâu; với Cao bằng là các ngọn núi xếp trùng trùng điệp điệp không thấy cuối. Cái cảm giác 12h đêm chạy sát biên giới, leo lên núi cao, xung quanh là bóng đêm; ở đâu đó bên kia là TQ nó rất mới mẻ. Ban ngày chắc hẳn rất đẹp, nhưng ban đêm nó cũng có cái đẹp riêng. Tôi đã suýt lạc trên ngọn núi này, cảm giác như mình đang quay lại đường cũ.
Nói chung hai giải có những khác biệt rất rõ ràng đủ để bạn có các trải nghiệm hoàn toàn mới ngoài việc giá vé của VMM thường sẽ cao hơn 2,5 lần so với giá vé của Cao Bằng.
Ở giải này tôi cũng lập kế hoạch tương tự như ở VVM 100miles 2024. Dựa vào tốc độ lên dốc, xuống dốc, đường bằng và COT mà tạm tính ra thời gian đến các CP. Nếu thời gian thực tế mất nhiều hơn thời gian dự kiến có nghĩa là đường chạy ở đoạn đó thực sự khó trong việc đi nhanh.. COT của Cao Bằng hầu như không cần quan tâm vì họ cho quá rộng rãi.
Mình chỉ gửi duy nhất một túi đồ ở CP1 là giầy, bộ quần áo và dinh đưỡng. Do rút kinh nghiệm từ VMM, gửi túi đồ nhiều chằng để làm gì; có thể khiến bạn loạn óc. Chúng ta cần một kế hoạch đơn giản để dễ thực hiện.
Sau khi về đích vợ chồng mình ở đó tới khoảng 4h30′. Lúc này thác bản giốc chỉ có vài người của BTC, xe máy được vợ để ở ngoài chỗ soát vé tối om. Vợ trở về khách sạn cách 14km; trên đường vẫn combo chó đuổi và rét (ở đây đường vắng tanh và chó thả giông còn đuổi theo xe máy). Về tới KS vẫn phải tắm với các vết thương khắp cơ thể. Cảm giác happy nhất là ăn xong bát mỳ, nằm trong chăn ấm, cảm giác thỏa mãn vì mọi thứ đã hoàn thành đúng như dự kiến. 10h dậy ăn sáng, trả phòng và đi Limousin về Hà Nội. Lần này thương tích là nhẹ nhất trong các lần; bàn chân bị phồng chút nhưng nhanh chóng khỏi; không bị bong móng chân; các vết xước do cây gai nhiều nhưng vài ngày là lành.
Mình nghĩ có thể do áp lực của việc đã DNF năm 2022 nên năm 2024 khi chạy 100miles cảm xúc mạnh mẽ hơn so với Cao Bằng. Ở Cao Bằng mình thấy nó khá bình lặng, bạn có thể xem video sẽ thấy ít than thở hơn rất nhiều so với VMM. Cao Bằng rất đẹp, nhiều chỗ mình nghĩ là đẹp thì lại đang là trong đêm nên không thưởng thức được. Mặt khác VMM 2024 xuất phát 3 giờ sáng nên khi bình minh lên, lúc cơ thể còn khỏe mạnh, dễ cảm nhận cái đẹp hơn. Cao Bằng xuât phát 16h, khi trời sáng lên thì lúc đó cơ thể đã quá mệt để cảm nhận cái đẹp.
Năm 2025 mình tập không quá áp lực; một phần có lẽ do có nền tảng từ 2024. Tuy nhiên việc tập luyện cơ bản là không phụ thuộc vào việc có đăng ký giải hay không. Mỗi tuần tối thiểu 10 tiếng, thường sẽ là trên 12 tiếng; đó là thói quen hàng ngày. Ngày nào không tập được gì là cảm giác cơ thể rất mệt mỏi và trì trệ.
100miles giờ ở VN thì ít nhất đã có 3 giải là VMM, Mù Căng Chải ultra trail và Cao bằng ultra trail. Vì vậy, cơ hội để tham gia cũng rộng mở hơn. Dù sao thì 100miles vẫn là cái gì đó không dành cho đa số; nó vừa tốn tiền, lại vừa tốn thời gian mà đòi hỏi sự kiên trì. Năm 2026 mình có hai option hoặc Mù Căng Chải 100miles hoặc Sơn la 100km. Mình thiên vê Sơn la hơn.
……Vài cảm nhận———
Tôi đã học rất nhiều thứ từ chạy bộ để có thể áp dụng nó vào cuộc sống. Nếu bạn đọc nhiều bài của tôi sẽ thấy nó lẩn khuất nhiều trong các bài viết; và đôi khi nó có thể khiến bạn khó chịu khi bạn không phải là một người thích chạy bộ.
Một điều tôi học được rõ ràng nhất là sự kiên trì. Tôi vừa bước qua ngày kỷ niệm 10 năm của lần race đầu tiên. Lần race đầu tiên của tôi là cự ly 21km của Sông Hồng Marathon năm 2015. Nó được tổ chức vào tháng 12 hàng năm bởi người nước ngoài sống ở VN.
Tôi vẫn nhớ cái cảm giác lần đầu tiên đi lấy Bib ở khu đô thị mới Cipucha (Lúc đó tôi chỉ mới 35 tuổi). Cipucha là một khu khép kín với tường bao quanh, các con đường phía trong rộng rãi, vài nhà cao tầng, còn lại là các nhà thấp tầng. Cuộc sống phía trong bức tường khác hoàn toàn với phía ngoài ồn ào. Cảm giác rất khác so với bây giờ khi vào đó (nhiều công trường xây dựng với các khu cao tầng đang và sẽ mọc lên).
Lần race đầu tiên đó rất tuyệt vời vì chạy hầu hết trong khu Cipucha cực kỳ yên tĩnh và nhiều cây xanh, một chút ra đường Hồ Tây. Thời tiết tháng 12 lại cực kỳ đẹp với không khí se lạnh. Hồi đó, nó là giải duy nhất hàng năm không những ở Hà Nội mà trên cả nước. Mọi người sẽ trầm trồ khi biết bạn chạy những … 21km, và phải mất tới tận hơn 2 giờ để hoàn thành.
Lần đầu tiên đó tôi bị chuột rút ở km thứ 16 và phải mất 2h7p để về đích nhận kỉ niệm hoàn thành bằng gỗ. Giờ tất nhiên tôi có thể lập tức chạy 21km dưới 2 giờ rất sâu mà không cần uống nước hay ăn bất cứ gói gel nào. VO2max lúc đó của tôi là 45 và hiện nay nó là 63.
Các năm 2016, 2017 tôi vẫn tham gia và chưa có lần nào chạy được đưới 2 giờ. Ngày nay giải Sông Hồng vẫn được tổ chức vào tháng 12 nhưng nó không còn chất như hồi xưa nữa.
Năm 2016 tôi chạy và hoàn thành cự ly Full marathon đầu tiên tại giải Long Biên mùa 1. Nó cũng là giải duy nhất dành cho dân phong trào trên cả nước. Chạy Full marathon hồi đó vẫn là không tưởng và chỉ có khoảng gần 50 người chạy cự ly 42km. Tôi mất gần 6 giờ để hoàn thành.
Mặc dù tập luyện cực kỳ chăm chỉ nhưng tôi hầu như dậm chân tại chỗ với thời gian chạy 42km luôn lớn hơn 5 giờ. Mãi tới tận giải Ecopark marathon 2019 tôi mới hoàn thành trong 4h và tới 2020 là 3h30p. Từ đó cứ mỗi năm tôi giảm đi vài phút cho tới 2024 là 3h11p.
Hẳn bạn đã nghe tới khái niệm cấp số nhân. Nếu ai đó cho bạn hai lựa chọn:: lựa chọn 1 là 100.000.000đ, lựa chọn 2 là ngày đầu tiên anh ta sẽ đưa bạn 1 đồng, ngày thứ hai gấp đôi ngày thứ nhất, cứ như vậy cho đủ 30 ngày. Bạn sẽ chọn lựa chọn nào? Nếu chưa bao giờ đọc về truyện “Bàn cờ vua và hạt gạo” hẳn bạn sẽ dễ dàng bị mắc lừa, chọn lựa chọn 1.
Ở lựa chọn 2, mọi thứ tiến triển cực kỳ chậm. Ở ngày thứ 2 bạn có thêm 2 đồng, ở ngày thứ 10 bạn mới có thêm 500đ. Ở ngày thứ 20 con số có thêm là 524 nghìn đồng. Con số đó vẫn là quá nhỏ so với 100 triệu của lựa chọn 1. Và bạn hẳn sẽ đoán ra, con số bạn có thêm ở ngày thứ 30 là 536 triệu. Cộng dồn toàn bộ, bạn đã có gần 1 tỷ. Nếu bạn vẫn kiên trì với con đường đó tới tận ngày thứ 64 thì số tiền của riêng ngày 64 là 9 tỷ tỷ.
Khi chạy bộ, mỗi tuần cơ thể bạn tốt hơn một tí tới mức bạn hầu như không thể nhận ra sự khác biệt. Vẫn cứ mệt mỏi khi chạy; vẫn cần phải cực kỳ cố gắng với cự ly 10km. Rồi bùm một cái, một thời điểm bạn chợt nhận ra là mình có thể hoàn thành cự ly 21km dễ dàng, trước đó không có một dấu hiệu nào rõ ràng cho việc này. Nó chỉ đơn giản là một thời điểm bạn break lên khỏi đường trung bình, bước vào một khoảng trời mới. Giả định bạn vẫn kiên trì từng ngày, không quá sốt ruột khi thấy mình tiến triển chậm, thì các thời điểm bùng nổ sẽ lần lượt xuất hiện. Bạn có thể hoàn thành các cự ly 70 hay 100km; hoặc có thể rút ngắn thời gian chạy ở cùng một quãng đường.
Trong các lĩnh vực khác cũng kiểu như vậy, tích lũy tri thức hay tiền bạc. Ví dụ như tiền bạc, nếu như hôm nay bạn trúng xổ số 10 tỷ hẳn bạn sẽ nghỉ việc; hầu như chẳng ai thích công việc của họ; cứ dính dáng tới tiền thì cho dù trước đây bạn thích thì giờ nó cũng bị ghét.
Nếu giờ bạn gần con số 0 mà ngồi nghĩ tới con số 10 tỷ để sở hữu một căn nhà cho riêng mình, chắc sẽ ngộp thở; mua xổ số với mong chờ trúng độc đắc chắc không phải phương án tốt. Nhưng càng khao khát nó, càng muốn có nó thì mục tiêu đó lại càng xa vời. Rõ ràng việc này cần thời gian và 3/4 chặng đường đầu chẳng dê dàng gì; bạn hầu như không thể cảm nhận được kết quả. Chính vì không cảm nhận được kết quả nên chúng ta dễ dàng bỏ cuộc giống như mỗi ngày có hàng nghìn người lần đầu xỏ giầy và quyết tâm hoàn thành cự ly 42km nhưng chắc chỉ có 1 người đi tới đích.
Tôi nghiệm ra rằng Kiên trì là đức tính quan trọng nhất trong mọi đức tính. Với sự kiên trì hầu như bạn có thể làm được mọi thứ; đi bộ từ nam ra bắc, thông thạo một ngôn ngữ mới, giỏi một kỹ năng nào đó,… cả tán gái nữa. Chỉ cần kiên trì liên tục không bỏ cuộc, chúng ta có thể đạt bất cứ thứ gì mình muốn. Thời đại ngày nay lại không cổ vũ cho sự kiên trì; mọi thứ diễn ra quá nhanh; quá nhiều cám dỗ, những thứ làm ta xao nhãng với mục tiêu ban đầu. Vì vậy mới có một lượng người trẻ chẳng thiết làm gì vì họ so sánh thu nhập ở hiện tại nếu đi làm và giá một căn nhà.
Trong đầu tư sự kiên trì cũng mang tính quyết định. Mọi loại tài sản như bất động sản, vàng bạc, chứng khoán, bitcoin,, …..đều đỏi hỏi thời gian chờ đợi. Thời gian là bạn của chúng ta và là thứ duy nhất ta có thể tự mình làm chủ. Càng sốt ruột muốn kiếm nhanh thì càng mất tiền nhanh. Những vụ lừa đảo đánh vào tâm lý này. Những người bị lừa không muốn chờ đợi, họ muốn nhân đôi số tiền mình có chỉ trong một tháng (thậm chí một tuần). Nhân đôi số tiền trong 1 năm đã là quá lâu đối với họ rồi.
Có người đầu tư theo kiểu nghe báo đài hay các chuyên gia phân tích. Họ hy vọng rằng họ có thể đưa ra các quyết định đúng bằng cách nghe theo các chuyên gia. Họ muốn kiếm được tiền mà không muốn phải bỏ công sức và thời gian ra. Chúng ta có thể đoán được, những thứ đến từ bên ngoài thì không bao giờ bền vững. Có thể lần đầu bạn thắng nhờ nhẩy vào đúng chu kỳ giá lên; nhưng dài hạn bạn sẽ trả lại thị trường toàn bộ tiền kiếm được và số vốn bỏ ra.
Ta có thể gian lận nhẩy lên ông xe ôm để hoàn thành cự ly 42km nhưng mẹo đó đâu thể tiếp tục lặp lại trong tương lai. Bạn cần thời gian kiên trì luyện tập để tự mình hoàn thành 42km với thời gian mong ước. Nó cũng như việc họ một kỹ năng mới hay kiếm tiền; tất cả đều đòi hỏi thời gian.
Trong phòng tập gym buổi trưa của tôi, tôi để ý có một anh, mỗi lần anh ý tập chắc phải tới 2 tiếng. Ỡ mỗi bài ví dụ như tập bụng; anh ý sẽ gập bụng khoảng 15 cái, sau đó anh ý sẽ cầm điện thoại xem 5 phút, rồi anh ý lại gập bụng 15 cái,…Tôi buộc phải chú ý vì anh ý chiếm cái dụng cụ tôi đang muốn tập. Trong lúc anh ý xem điện thoại anh ý vẫn ngồi trên cái máy đó. Đúng là anh ý đã bỏ thời gian ra nhưng thực sự nó có hiệu quả không?
Một ví dụ khác, thường mỗi tuần tôi sẽ chạy ngoài đường khoảng 4 tới 6 buổi; mỗi lần khoàng 11km. Trong những lần chạy đó tôi nhìn thấy rất nhiều người cũng gọi là tập thể dục, họ đi bộ với tay cầm điện thoại vừa đi vừa xem; tôi chạy được 1km chắc họ đi bộ được 300m. Tất nhiên kiểu đó cũng có ích lợi hơn so với không tập gì nhưng nó không tương xứng với thời gian bỏ ra.
Bạn có thể nhìn thấy cách làm không hiệu quả này ở bất cứ đâu cũng như có thể ở những thứ bạn đang làm. Đúng là vẫn mất thời gian đấy, có vẻ kiên trì đấy, nhưng chẳng đi đến đâu. Thay vì liên tục trong thời gian dài thì họ lại ngắt quãng trong thời gian dài.
Nhưng tiền cũng chẳng phải là đích đến, người nhiều tiền chưa chắc có hạnh phúc. Người hạnh phúc là họ có thể làm những gì họ muốn mà không bị giới hạn bởi tiền hay một khuôn khổ nào đó ngoài khuôn khổ đạo đức. Khó khăn là khi bạn đã kiếm đủ tiền bằng một cách nào đó và khi cho dù bạn đã thấy đủ bạn cũng không thể dứt ra khỏi guồng quay kiếm tiền đó được. Điển hình tình huống này là chủ doanh nghiệp. Họ có thể khởi nghiệp từ tay trắng, làm 10 giờ/ngày, 7 ngày/tuần trong rất nhiều năm, về nhà vẫn còn làm việc, vẫn trực điện thoại. Khi họ đã đầy đủ nhà cửa, xe sang,…họ có dừng lại được không? Không, họ vẫn phải vận hành doanh nghiệp đó; họ không thể dừng lại trừ khi gặp một biến cố không thể không dừng.
Với thời gian eo hẹp họ chỉ có thể hưởng thụ cuộc sống bằng việc mua những thứ đắt tiền xe sang, nhà to và các đồ chơi đắt tiền. Mua rồi để đó thôi. Việc chuyển giao cho người khác thực sự là bất khả thi, cứ nhìn những chủ doanh nghiệp của các dn lớn hiện nay ở vn mà xem ( FPT, vietjet, vinamilk, vingroup,..). DN của họ đã lên sàn chứng khoán thì họ cũng chẳng thể chuyển giao cho ai. Có thể họ cảm thấy hạnh phúc trong quá trình làm việc đó nhưng chỉ là “có thể” mà thôi vì gần như chắc chắn lý do là “họ không thể dừng lại được”.
Con người cũng như doanh nghiệp, có người sử dụng các nguồn lực hiệu quả, có người không. Có người sản xuất ra một đơn vị hạnh phúc chỉ với 10.000đ hoặc không mất đồng nào; có người phải mất tiền triệu để cũng có một đơn vị hạnh phúc tương tự. Càng ngày anh ta càng phải cần nhiều tiền hơn để có thể hạnh phúc hơn; xe phải càng ngày đắt hơn, nhà càng ngày càng phải to và đẹp hơn, quần áo càng ngày càng phải thương hiệu hơn, sân gôn lần này phải khác với sân gôn lần trước, khách sạn phải 7 sao, lần này phải đi châu âu,….Chắc gì một ông tổng GĐ doanh nghiệp lớn đầu ngành đã hạnh phúc bằng bạn, người khi muốn chạy đơn giản là xỏ giầy vào và đi ra ngoài đường.