Năm 2020 bạn có thể sở hữu một căn hộ 100m2 quanh vành đai 3 Hà Nội với giá 2,5 tỷ. Năm 2013 cũng với căn nhà đó bạn cũng phải mua với giá 2,5 tỷ. Năm 2025, với cùng căn nhà đó (và hiện nó đã cũ hơn 12 năm) bạn phải mua với 6 tỷ. Giá nhà từ mức quanh 25tr/m2, nay không có giá dưới 60tr/m2.
Nếu năm 2020 bạn mua một cái ô tô với giá 2 tỷ để thỉnh thoảng đi dã ngoại hoặc về quê, hoặc đi làm hàng ngày. Thời điểm đó với số tiền đó bạn có thể mua một căn hộ 70m2 trong vành đại 3 ở Hà Nội và vẫn có cơ hội đổi ý tới 2023. Hiện nay, cái ô tô bạn đi chắc chỉ bán được hơn 1 tỷ, cộng với một chi phí sử dụng 5 năm qua thì số tiền 2 tỷ đó chắc còn vài trăm (và nó tiếp tục đang bào mòn thu nhập của bạn bởi chi phí sử dụng). Nhưng nếu đó là căn hộ 70m2 thì nay bạn có thể bán nó với giá không dưới 4 tỷ.
Sau khi dịch covid kết thúc năm 2022, chính phủ khắp thế giới thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng để kích thích sản xuất, tiêu dùng. Tiền được đẩy vào nền kinh tế nhưng nền kinh tế không thể sản xuất đủ lượng hàng hóa tương ứng với tiền, kết quả là lạm phát. VN chúng ta cũng không ngoại lệ, chúng ta cần phải tăng trưởng và một biện pháp không thể không làm là giữ lãi suất tiền gửi ở mức rất thấp; kích thích người dân tiêu dùng và đầu tư.
Hôm nay 13/11/25, quốc hội đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026 tối thiểu là 10%. Làm sao để tổng sản phẩm quốc nội GDP tăng trên 10%?
GDP = C + I + G + NX.
Trong đó C là chi tiêu gia đình, I là chi tiêu của doanh nghiệp, G là chi tiêu chính phủ và NX là xuất khẩu ròng (Xuất khẩu – Nhập khẩu)
Người dân cần chi tiêu nhiều hơn, doanh nghiệp cần đầu tư nhiều hơn, chính phủ cần chi tiêu nhiều hơn, hàng hóa cần xuất khẩu nhiều hơn và nhập khẩu ít hơn.
Chi tiêu của người này là thu nhập của người khác. Xét về logic, thu nhập tăng thì đời sống người dân sẽ tăng. Nhưng vấn đề ở đây là tăng không đồng đều. Tôi lấy ví dụ, một doanh nghiệp trúng thầu của chính phủ một khoản là 1000 tỷ, số tiền này tạo công ăn việc làm và thu nhập tương ứng cho doanh nghiệp đó và những doanh nghiệp liên quan.
Nếu bạn không làm việc ở DN đó hay DN liên quan thì bạn chỉ có thể hưởng lợi gián tiếp. Lao động ở DN đó tăng thu nhập sẽ mua cốc cafe mà bạn bán, thuê nhà của bạn để ở, ….Nếu bạn cũng không cung cấp hàng hóa/dịch vụ liên quan gì cho họ thì bạn sẽ ăn nguyên cái hậu quả, đó là giá mớ rau ngoài chợ sẽ tăng gấp đối, thịt tăng gấp rưỡi; nó có nghĩa là 10.000đ năm nay mua được gói xôi, nhưng cũng gói xôi đó sang năm bạn phải bỏ ra 15.000đ.
Có thể bạn sẽ thắc mắc 1000 tỷ chi tiêu chính phủ kia cũng sẽ tạo ra hàng hóa dịch vụ tương ứng khiến cho tiền và hàng cân bằng, để không có lạm phát chứ? Nhưng bạn cần hiểu là chi tiêu của chính phủ thường không mang lại hiệu quả ngay lập tức tương đương với số tiền bỏ ra. Đó là đường cao tốc thu phí vài chục năm mới hoàn lại được tiền đầu tư, nó là sân bay, công viên, vỉa hè, tượng đài, vườn hoa,….
Như vậy, thu nhập sẽ không được phân bổ đồng đều. Ai càng ở đầu nguồn thì càng thu lợi được nhiều, ai càng cuối nguồn thì càng ít; trong khi hậu quả nhận được là như nhau (cùng chung mức tăng của hàng hóa/dịch vụ).
Vậy sau bài học của việc mua ô tô 2 tỷ năm 2020, nếu ngày hôm nay bạn có 5 tỷ, đủ mua căn nhà 100m2 thì bạn có mua không hay là mua ô tô? Đó là lý do tại sao giá nhà tăng cao và neo ở giá cao như vậy mãi. Nhà đất cũng như vàng vốn từ lâu đã tài sản rất ưa thích để chống lại lạm phát. Bạn có thể nói rằng nhà tôi đang ở đang có giá 2 tỷ hay 5 tỷ cũng chẳng có ý nghĩa gì nhiều vì tôi có bán nó đi đâu. Nhưng hãy thử tưởng tượng thay vì bạn giữ nhà mà giữ tiền thì sao? Căn nhà giống như một mỏ neo giá trị giúp tài sản của bạn không bị thổi bay đi.
Khi có một lượng tiền bạn có hai lựa chọn là Tiêu dùng và Đầu tư. Cùng với một mức thỏa mãn tiêu dùng bạn càng ngày càng phải trả nhiều tiền hơn. Nhưng nếu dùng tiền đó để vào đầu tư thì tiền đó sẽ giúp ít nhất chống được lạm phát. Như vậy tỷ trọng tiền để vào đầu tư bao nhiêu sẽ quyết định việc bạn sẽ giầu đi hay càng ngày càng nghèo đi.
Sau khi giá nhà đã tăng từ 25tr/m2 lên 70tr/m2; vàng cũng đã tăng một mạch từ 60tr lên 150tr/cây thì loại tài sản nào buộc phải tăng? Đó tài sản tài chính; ở VN chúng ta cũng chỉ mới có thị trường chứng khoán; và điều cực kỳ dễ hiểu đây là kênh đầu tư lý tưởng nhất hiện nay. Bạn có thể trở thành đồng sở hữu các DN được hưởng lợi từ mục tiêu tăng trưởng GDP 10% mà không cần phải làm việc ở đó.
Chắc chắn chính phủ sẽ phải kiểm soát giá nhà không cho nó tăng nữa giống như Trung Quốc đã làm. Kênh đầu tư nhà đất trong ít nhất 5 năm tới sẽ không còn hấp dẫn nữa; tiền sẽ không thể không chảy vào các loại tài sản tài chính. Tôi tin rằng giá nhà sẽ cứ như vậy hoặc tăng cực ít để đợi thu nhập tăng tương ứng trong ít nhất 5 năm tới. Điều này hoàn toàn giống với giai đoạn trước đây khi giá nhà tăng từ vài triệu lên trên 20tr thì cũng phải mất 10 năm để thu nhập của người dân tăng tới mức họ thấy 20tr là chấp nhận được. Vì vậy việc mua nhà hiện nay với suy nghĩ rằng không mua ngay thì mai nó tăng tiếp là một sai lầm.
Tiền lương không bao giờ có thể theo kịp tốc độ tăng của các loại tài sản. Cứ quy đổi lương bạn nhận được ra m2 nhà theo thời gian là thấy rất rõ. Giá nhà theo đường cong dốc hơn nhiều so với tiền lương, hai đường này càng ngày càng xa nhau theo thời gian. Và việc đơn thuần chỉ đi làm công ăn lương mà trở nên giàu có thì chỉ có rất ít người cực giỏi và may mắn đạt được; đa phần sẽ cảm thấy ngày càng nghèo đi.
Quay trở lại mục tiêu tăng GDP năm nay trên 8% và sang năm trên 10%. Vấn đề bạn thấy rõ là nó là cơ hội cũng là thách thức. Cơ hội là nếu bạn nằm ở đầu nguồn, hưởng lợi trực tiếp, ít nhất bạn sẽ không nghèo đi; Thách thức là nếu bạn không tận dụng được thì bạn thực sự sẽ ngèo đi, lạm phát sẽ tăng nhanh hơn tốc độ tăng của thu nhập. Muốn tận dụng bạn cần phân bổ tài sản của mình càng nhiều càng tốt vào đầu tư và hạn chế chi tiêu.
Tôi không cổ vũ bạn lao vào thị trường tài chính với sự thiếu hiểu biết. Thiếu hiểu biết thì có lao vào đâu cũng mất tiền cho dù đó có là bất động sản hay vàng. Muốn tạo ra bất cứ cái gì có giá trị cũng đều phải học cả; và mọi sự học đều bắt đầu từ thứ đơn giản nhất và đều cần thời gian. Tôi muốn bạn nếu chưa có thì cần hình thành tư duy trong phân biệt giữa Tiêu dùng và Đầu tư; đặt trọng tâm vào đầu tư nếu không muốn bị nhấn chìm trong giai đoạn hiện nay và sắp tới.
Nói tới đây tôi lại nghĩ tới chạy bộ. Có lẽ không có môn thể thảo phổ thông, dễ tiếp cận nào hỗ trợ tốt cho việc đầu tư như chạy bộ bởi những đặc điểm sau:
- Cần thời gian mới có kết quả: Không có cách nào khác để chạy 42km ngoài việc chạy từ mét đầu tiên tới mét cuối cùng. Để hoàn thành 42km dưới 3h30 bạn phải chạy với tốc độ trung bình cả quãng đường là 4p55s. Đối với một người mới chạy, việc chạy ở pace này trong 30 phút đã là khó; đằng này còn phải duy trì nó trong 3h30p. Trong đầu tư cũng vậy, mỗi cp muốn tăng cũng phải cần cho nó thời gian. Không thể mua hôm nay vào mong chờ nó tăng ngày mai ngay để có lãi ngay. Mua và kiên nhẫn chờ đợi không sốt ruột.
- Giờ hãy nghĩ tới cự ly Ultra: Cự ly 42km là cự ly Marathon, trên 50km gọi là Ultra Marathon, nếu chạy đường mòn thì là ULtra Trail. Một người mới luyện tập chạy bộ được 6 tháng tới 1 năm có thể hoàn thành 42km trong 6h. Nếu bạn nghĩ 6h đã là dài thì tôi phải cần 39 giờ để hoàn thành cự ly 160km Ultra Trail không nghỉ. Hồi lần đầu tiên hoàn thành cự ly 21km trong 2 giờ tôi đã nghĩ rằng việc chạy quá 1 giờ đã rất điên rồ; và giờ tôi chạy trong 39 giờ. Vì vậy với một người như tôi việc cho cp thời gian để tăng là cực kỳ dễ dàng. Nếu tôi biết chắc cp sẽ đạt một mục tiêu giá trong vòng 1 năm; tôi sẽ mặc kệ nó đứng yên hay giảm trong 6 tháng hay 9 tháng. Trong đầu tư, mua một cp tại giá nền vững chắc và dự đoán nó tăng tới giá mục tiêu nào đó thực sự rất dễ.
- Các môn thể thao khác tương tự là bơi và đạp xe: Những môn thể thao mà bạn phải tự mình trải qua những phút giây nhàm chán và muốn bỏ cuộc trong khoảng thời gian rất dài. Các môn thể thao như bóng bàn, cầu lông,… không giống thế, sự vui vẻ và ganh đua khi chơi giúp ta chơi lâu hơn; và cho dù lâu hơn thì cũng chỉ loanh quanh 1 giờ.
- Tôi có thể dùng thời gian vào nhiều việc khác: Một nhà đầu tư nếu lúc nào cũng xem bảng điện thì sẽ dễ bị sa vào hoạt động mua bán liên tục. Nhưng nếu anh ta không nhìn bảng điện thì anh ta cũng không biết làm việc gì khác. Từ lúc sinh ra tới nay anh ta đã được dạy rằng phải làm thì mới có ăn; có nghĩa là phải giao dịch thì mới có tiền. Trên TTCK giao dịch nhiều không ra tiền, giao dịch đúng mới ra tiền. Vậy sau khi đã hoạch định và tin rằng cp sẽ đạt mục tiêu vào một mốc thời gian trong tương lai; hãy dành thời gian từ nay tới lúc đó cho việc nào đó khác đi.
- Chạy bộ gúp mang lại sức khỏe bền bỉ; có sức khỏe thì mới có thể làm việc khác được. Kiếm được tiền mà đánh mất sức khỏe thì rồi lại dùng tiền đó để mua thuốc mà thôi.