10. Bốn giai đoạn của thị trường
Trong entry trước ta đã nghiên cứu 3 giai đoạn của chứng khoán ký hiệu A,B,C mà trong đó giai đoạn C có thể tách ra làm hai là Tích lũy và phân phối (A,B,C là do tôi ký hiệu không phải là ký hiệu chung). Ta sẽ xem kỹ hơn một chút đặc điểm của mỗi giai đoạn:
Trong thực tế:
Trên hình tôi lấy đồ thị tuần của cổ phiếu thế giới di động MWG giai đoạn từ tháng 2/2023 tới 3/2024 ( 1 năm). Có 4 giai đoạn rất rõ ràng:
- Giai đoạn tích lũy
Hãy tưởng tượng bạn là một tay to (thường được gọi là dòng tiền thông minh) đang muốn tích lũy cổ phiếu MWG. Bạn cần phải mua vào cp nhưng không được gây chú ý cũng như không làm tăng giá cp. Bạn sẽ mua từng chút một, nếu giá tăng quá thì bạn giảm số mua trong ngày. Nếu giá giảm quá thì bạn có thể bỏ mặc để nó giảm vì bạn sẽ mua được giá tốt hơn.
Họ có một kịch bản rõ ràng theo đơn vị tháng hay năm vì vậy họ không sốt ruột. Họ kiên nhẫn tích lũy cp hàng tháng thậm chí hàng năm cho tới khi gom đủ khối lượng mục tiêu. Những nhà đầu tư khác sẽ mất kiên nhẫn và bán ra. Bạn nắm giữ cổ phiếu và đợi cả tháng không thấy tăng, bạn sẽ bán ra.
Các nhà phân tích kỹ thuật sẽ không thích thị trường đi ngang đặc biệt là biên dao động hẹp vì các chỉ báo lúc này không có giá trị. Giá có thể lên hoặc xuống rất ngẫu nhiên chẳng có quy luật nào. Nó có thể cắm cổ xuống hoặc cũng có thể tăng lên; xác suất 50:50 như vậy không ổn. Lực cung vì vậy bán ra và tay to sẽ mua vào vừa đủ lượng bán (để giá dao động rất thấp).
Trong hình là đồ thị ngày của MWG giai đoạn tích lũy. Nó dao động quanh một khung từ 37.000đ tới 40.000đ, phía trên là kháng cự, phía dưới là hỗ trợ.
Chúng ta có thể kiếm tiền bằng cách mua tại hỗ trợ và bán tại kháng cự vì dao động của nó đủ để kiếm tiền hơn so với chi phí giao dịch và thuế.
Trong quá trình tích lũy sẽ có các điểm test phá kháng cự khi giá nhô mạnh lên khỏi giá kháng cự. Tại đây họ sẽ xem xét phản ứng của các nđt khác. Nếu lượng cung vẫn mạnh chứng tỏ nhiều người vẫn đang cầm hàng trực chờ bán. Nếu lượng cầu mạnh chứng tỏ nhiều người cầm tiền đang chờ mua khi cp vượt ngưỡng kháng cự.
Tương tự sẽ có các điểm test xuyên hỗ trợ. Những người đang cầm tiền có sẵn sàng mua không và những người cầm cổ có sợ hãi mà bán ra không. Ta rất hay nhìn thấy hình ảnh giá xuyên xuống ngưỡng hỗ trợ trong một khoảng thời gian ngắn; nơi những nhà đầu tư nắm cổ phiếu kiên trì còn lại sẽ phải nôn ra. Dấu hiệu test phải là nó phải quay lại phía trên ngay càng sớm càng tốt; nếu nó dao động ở phía dưới lâu thì khả năng nó sẽ giảm xuống ngưỡng hỗ trợ kế tiếp. Cá mập hiểu điều này, nếu họ để nó ở dưới ngưỡng hỗ trợ lâu sẽ kích hoạt làn sóng bán vì vậy họ phải kéo lên trên hỗ trợ.
Thường giai đoạn tích lũy kéo rất dài nếu ta tham gia ngay từ đầu thì phải đợi chờ rất lâu dẫn tới việc giam vốn. Rất đau lòng nhìn cổ phiếu của mình cứ thế ngày này qua ngày khác trong khi các cp khác tăng vùn vụt. Khả năng tới lúc ta chán tới mức bán ra hết thì cp lại tăng. Nói chung là không nên tham gia vào giai đoạn tích lũy trừ khi biên dao động đủ lớn để ta kiếm tiền từ đó.
Trong đồ thị tháng của VNM mỗi nến là một tháng. Mỗi hình chữ nhật đỏ là lúc cp ở giai đoạn tích lũy. Nhìn lại lịch sử thì dễ nhưng nếu bạn đang nắm cp VNM sẽ khó có thể không bán ra vì quá sốt ruột.
Vậy ta tham gia khi nào? Câu trả lời đương nhiên là ngay trước khi nó chuyển sang giai đoạn tăng.
- Giai đoạn tăng giá
Giai đoạn này nhà đầu tư lớn (tay to, cá mập hay dòng tiền thông minh bạn gọi thế nào cũng được) đã có đủ hàng họ sẽ kéo giá lên tới mức giá mục tiêu nơi họ sẽ bán ra. Đương nhiên giá mục tiêu của họ phải đủ lớn bõ công đợi chờ giai đoạn tích lũy.
Trong giai đoạn đầu khi cổ phiếu đã bị quên lãng bỗng tăng giá, mọi người sẽ nghi ngờ và cho rằng nó sẽ chỉ tăng một tí rồi giảm vì vậy bán ra nốt hàng còn đang cầm; người cầm tiền thì không mua.
Giá tiếp tục tăng xây dựng niềm tin trong các nhà đầu tư rằng cp đang vào giai đoạn tăng giá (uptrend). Người có hàng giữ, người chưa có hàng mua vào; lượng cầu đang nhiều hơn lượng cung giá tiếp tục tăng.
Nếu như thị trường có đầu tư phái sinh cho từng cổ phiếu thì ở giai đoạn đầu nhà đầu tư phái sinh cho rằng đây là tăng giả, nó sẽ giảm, vì vậy họ mua vào. Nhưng giá tiếp tục tăng khiến họ sốt ruột buộc họ phải mua vào trả hàng tiếp thêm động lực cho phía cầu.
Trong quá trình tăng giá sẽ có những lúc giá giảm để rũ bỏ những nhà đầu tư non tay chốt lời cũng như bổ sung thêm lượng nđt mới.
Chu kỳ sẽ là Không tin là nó vào giai đoạn tăng giá -> Chấp nhận -> Đồng thuận. Khi mà cả thị trường đồng thuận rằng cp này đang trong xu thế tăng và nó sẽ tiếp tục tăng thì đó thường là lúc bước sang giai đoạn phân phối.
- Giai đoạn phân phối.
Khi đã đạt được mức giá đầu tiên, họ bắt đầu bán ra. Tất nhiên là trong quá trình tăng giá họ cũng có thể mua vào để thúc đẩy việc tăng giá kết hợp với việc bán ra chốt lời một phần.
Giai đoạn này họ phải thoát hàng mà không khiến mọi người chú ý. Lượng bán phải vừa đủ đẻ không làm tăng áp lực bên cung hoặc khiến các nhà đầu tư khác thấy dấu hiệu của sự phân phối.
Giai đoạn này cũng tương tự như giai đoạn tích lũy, giá sẽ dao cộng quanh một khung giá. Bạn sẽ không thể biết được nó đang là giai đoạn tích lũy để tiệp tục tăng hay là phân phối để sau đó giảm.
Đây là giai đoạn rất khó khăn, quyết định thông minh lúc này là bán ra một lượng cp để trong trường hợp giảm bạn vẫn đã có một phần lãi và nếu nó tăng thì bạn vẫn giữ một ít cp. Bán 100% hay giữ 100% cp không phải lựa chọn tối ưu.
Khác với tích lũy, khi giá giảm xuống dưới hỗ trợ nó sẽ không nhanh chóng bật lên trên hỗ trợ, thể hiện lực cầu yếu. Cuối cùng khi một số nđt nhận ra vấn đề khiến lượng cung tăng sẽ đẩy giá xuống dưới mức hỗ trợ, thị trường bước vào giai đoạn giảm giá.
- Giai đoạn giảm giá
Ta không nên tham gia vào giai đoạn giảm giá vì xác suất thất bại quá cao. Bạn mua một món hàng để kinh doanh mà món hàng đó đang liên tục giảm giá thì khả năng lỗ của bạn gần như cầm chắc.
Giai đoạn giảm giá thường bắt đầu lúc mọi người đang lạc quan, khi giá giảm tới mức nào đó mọi người tin rằng nó đang bước vào xu hướng giảm khiến lượng cung càng tăng, giá càng giảm. Thời gian giảm giá sẽ nhanh hơn nhiều so với lúc tăng giá nhằm nhốt những nđt cầm hàng lỡ phản ứng chậm. Khoản lỗ càng cao càng kích hoạt tâm lý những người nắm giữ không muốn bán ra để tiếp nhận khoản lỗ lớn. Họ có thể cắt lỗ 3% nhưng rất khó cắt lỗ khi biên độ > 7%.
Cũng như giai đoạn tăng giá, sẽ có một vài thời điểm cp tăng giá khiến một số nhà đầu tư nghĩ rằng nó lại quay lại xu hướng tăng vì vậy mua vào để rồi tiếp tục chứng kiến nó giảm.
Tóm lại trong 4 giai đoạn này ta có thế tham gia vào những thời điểm sau:
- Trong giai đoạn tích lũy nếu biên độ dao động trong khung đủ lớn.
- Vào thời điểm ngay trước khi cp bước vào giai đoạn tăng giá (uptrend)
- Trong thời điểm cp ở trong giai đoạn tăng giá (uptrend)
Và lại phải nhắc lại là không tham gia vào thị trường đang trong xu hướng giảm trừ khi bạn tham gia vào thị trường phái sinh.
Tâm sự của một nhà đầu tư chứng khoán lâu năm (P5)
Tâm sự của một nhà đầu tư chứng khoán lâu năm (P6)
Tâm sự của một nhà đầu tư chứng khoán lâu năm (P4)