Dải Bollinger là một chỉ báo kết hợp giữa xu hướng và dao động. Nó được dùng cực kỳ phổ biến; hầu như nđt nào cũng sử dụng. Trong entry này ta đi sâu vào hiểu bản chất của dải Bollinger để có thể áp dụng cho đúng.
Phía dưới là cp VCG với hai dải Bollinger Band. Một dải có độ lệch chuẩn = 1 (gọi tắt là BB1) và một dải có độ lệch chuẩn =2 (gọi tắt là BB2). Ta thấy giá mỗi khi đi tới đường biên trên, dưới và giữa luôn có những phản ứng nhất định. Khi giá đập biên trên của BB2 nó có xu hướng giảm trở lại chạm vào biên trên của BB1.
Trong một xu hướng tăng khi chạm vào biên trên BB1 xác suất nó quay trở lại biên trên BB2 cao hơn so với việc xuyên qua để chạm đường giữa MA20. Tại đường giữa nó cũng có phản ứng tương tự là tăng trở lại. Nhưng khi xuyên qua nó lại đi tiếp tới BB1 và cũng có những phản ứng tương tự.
Tóm lại để nó từ biên trên của BB2 tới biên dưới của BB2 lần lượt nó phải qua được các hỗ trợ là dải trên BB1, đường giữa, dải dưới BB1. Và khi khi đi lên từ dải dưới nó cũng phải qua từng đó các kháng cự.
Khi chúng ta ra các quyết định mua hay bán bản chất là chúng ta đang tham gia vào một bài toán xác suất. Chúng ta tham gia vào các ván cược mà xác suất thắng càng cao càng tốt và tránh xa các deal có xác suất thua cao.
Vì vậy hiểu một chút về xác suất thống kê cũng tốt. Phía dưới là phổ điểm thi tiếng anh 2025:
Trục tung là số lượng học sinh, trục hoành là điểm thi (từ 0 tới 10). Điểm trung bình là 5,38; được tính bằng cách cộng toàn bộ điểm của thí sinh lại rồi chia cho số lượng thí sinh. Trung vị bằng 5,25 có nghĩa là 50% thí sinh có điểm nhỏ hơn 5,25 và 50% có điểm lớn hơn 5,25. Điểm (5-5,25) có cột cao nhất với 24.463 thí sinh.
Trung vị 5,25 không phải cột cao nhất, nó là điểm phân tách giữa 50% thấp hơn và 50% cao hơn; chia đôi số lượng thí sinh. Trung vị, trung bình, cột cao nhất có cách tính hoàn toàn khác nhau nhưng ở đây gần sát nhau thể hiện phổ điểm rất cân đối.
Độ lệch chuẩn = 1,45 có nghĩa là:
- Có 68,2% thí sinh nằm trong khoảng 1 độ lệch chuẩn: từ 5,38-1,45 tới 5,38+1,45 = từ 3,93 tới 6,83 điểm.
- Có 95,4% thí sinh nằm trong khoảng 2 độ lệch chuẩn: 5,38 – 2 x 1,45 tới 5,38 +2 x 1,45 = từ 2,48 tới 8,28 điểm
Quay trở lại chỉ báo Bollinger Band. Độ lệch chuẩn = 1 có nghĩa là có 68,2% giá nằm trong dải BB1 và 95,4% giá nằm dải BB2. Vậy khi giá chạm vào biên BB1 thì có 68,2% khả năng nó quay trở lại và có 31,8% khả năng nó xuyên qua. Khi gặp biên BB2 có 95,4% khả năng nó quay trở lại vào trong và chỉ có 4,6% khả năng nó xuyên qua.
Vậy độ lệch chuẩn trong Bollinger Band được tính như thế nào? ví dụ cho VCG ở trên
- Đường giữa là MA20; là trung bình đơn giản của 20 phiên = 26,3.
- Biên trên của BB1 = 27,47
- Biên dưới của BB1 = 25,16
Độ lệch chuẩn = 1,17. Có nghĩa là thống kê 20 phiên gần nhất: Giá trung bình là 26,3 với độ lệch chuẩn =1,17. Có 68,2% lần giá đóng cửa trong khoảng từ 25,16 tới 27,47. BB2 với xác suất 95,4% là nhân 2 của độ lệch chuẩn.
Độ lệch chuẩn càng lớn thì dải càng rộng và độ lệch chuẩn càng bé thì dải càng hẹp.
Vậy có phải là cứ đập biên trên thì bán và đập biên dưới thì mua?
Câu trả lời là không phải vì thống kê của 20 phiên không thể đại diện cho diễn biến giá của cp vốn diễn ra từ rất lâu trong quá khứ được. Nó giống như việc bạn theo dõi hành vi của một người trong 20 ngày và dự đoán hành vi của anh ta trong tương lai. Rõ ràng anh ta đã sinh ra rất lâu trước đây và 20 ngày qua có thể có một đặc thù nào đó không giống như bình thường.
Một cổ phiếu đang trong xu hướng tăng có thể liên tục mở rộng biên trên cũng như một cp đang xu hướng giảm có thể liên tục kéo rộng biên dưới. Khi cp vượt biên trên nó không phải vùng quá mua nó chỉ thể hiện rằng cp đang mạnh cũng như khi nó xuyên biên dưới cũng không phải vùng quá bán, nó chỉ có ý nghĩa rằng cp đang yếu.
Cũng như các chỉ báo khác bạn sẽ cần phải kết hợp một vài chỉ báo để có thể có quyết định đúng.
Độ rộng của Bollinger Band
Độ rộng của BB= (Giá trị dải trên – Giá trị dải dưới)/giá trị đường giữa.
Ở ví dụ VCG ở trên độ rộng BB2 = (28,64 – 24,06)/26,27 = 4,58/26,27 = 0,17
Việc tính độ rộng Bollinger Band có ý nghĩa khi so sánh giữa các cp khác nhau vì với cùng mức biến động 1000 đồng thì cp có giá 10.000đ sẽ khác với một cp đang có giá 100.000đ. Khi quan sát riêng lẻ một cp ta chỉ cần so sánh bằng mắt là có thể nhận ra dải đang mở rộng hay co hẹp.
Ví dụ với cp VCG ở trên ta thấy giá đang dưới MA20 và MA20 đang dốc xuống thể hiện cp trong trung hạn là đi xuống. Dải đang trong xu thế mở rộng thể hiện giá vẫn đang có xu hướng đi xuống.
Chúng ta có thể dùng chỉ báo BBW để đo mức độ mở rộng hay co hẹp của BB.
%B của Bollinger Band
%B = (Giá hiện tại – giá trị dải dưới)/(Giá trị dải trên – Giá trị dải dưới).
Giá hiện tại là giá đóng cửa nếu đã kết thúc phiên giao dịch trong ngày.
Như vậy %B thể hiện vị trí của giá hiện tại trong dải BB. Nếu coi dải là một bình xăng thì %B là mức của bình xăng. Nó tương tự như việc tính %K trong chỉ báo Stochastic.
%B = ( 14.700 – 13.200)/(14.900-13.200) = 1.500/1.700 = 0,88
Áp dụng %B sẽ tương tự như áp dụng %K.
Giao dịch với Bollinger Band
1. Chuyển từ co hẹp sang mở rộng
Khi %B cắt lên 1 là nó phá biên trên và cắt xuống 0 là nó phá biên dưới. Bằng mắt thường ta có thể thấy tại điểm A trước đó cp đang bị co hẹp sau đó nó break lên với một phiên khối lượng gấp 5 lần khối lượng phiên trước đó; sau đó dải mở rộng. %B liên tiếp trên mức 50% cho khi nó xuyên qua 50% và đâm xuống biên 0 phía dưới. Từ đó MA20 hướng xuống thể hiện cp đã chuyển từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm.
Nhìn chỉ báo BBW thì khi cp hướng lên có nghĩa nó đang mở rộng; trước đó nó có thể đi ngang hoặc từ phía trên đâm xuống như ví dụ. Với một khối lượng giao dịch lớn tại điểm này thì đó là dấu hiệu rất tốt để mua hoặc cho vào danh sách theo dõi chờ mua.
Một cp đang bị co hẹp thể hiện nó đang được tích lũy. Giai đoạn tích lũy như chúng ta biết có thể kéo dài vài ngày, vài tuần thậm chí vài tháng hoặc cả năm. Nếu đánh theo trường phái break thì ta sẽ mua ngay trong phiên Break hoặc đợi cp đập lại hỗ trợ (mà trước đó là cản) thì mua.
Tại thời điểm hiện tại 5/11. CP đã chạm biên trên và MA20 đã bắt đầu bị bẻ ngang. CP đã có dấu hiệu lấy lại được xu hướng tăng.
Phía dưới là đồ thị của Novaland:
Tại thời điểm A cp đang dao đọng quanh biên của BB1 và MA20 thì có một cú break lên với thanh khoản gấp 2,5 lần phiên trước đó. Ai mua theo trường phải break sẽ mua tại phiên này. Sau đó cp liên tục giữ được trên biên trên của BB1 và khi nó phá vỡ BB1 thì nó đâm xuyên qua MA20, biên dưới của BB1 và BB2. Về nguyên tắc chúng ta phải bán khi hỗ trợ của cp bị phá vỡ. Nếu phá vỡ giả thì cp phải quay trở lại trên hỗ trợ trong vòng 2 phiên đằng này nó liên tiếp phá vỡ thể hiện xu thế đã đổi chiều.
Tới thời điểm B thì có vẻ hiện trạng gần giống A nhưng nó lại là một cú lừa khi ngay phiên hôm sau đã đâm thủng liên tiếp. Vì vậy không phải cứ break lên là cp vào xu hướng tăng, vẫn la bài toán xác suất; vẫn có % thật bại vì vậy đặt dừng lỗ phải ngay dưới MA20.
2. Tôn trọng các hỗ trợ/kháng cự của BB1 và BB2
Bạn có thể mở bất kỳ một cp nào cũng sẽ thấy trong một xu thế tăng cp sẽ luôn ở biên trên bám sát khoảng giữa biên trên BB1 và BB2; thỉnh thoảng nó nó sẽ test MA20 nhưng sẽ nhanh chóng bật lên. Nếu nó phá vỡ MA20 thì trong vòng 2 phiên không quay trở lại thì nó sẽ đập xuống biên dưới và khi ở dưới MA20 nó cũng phải mất cơ số phiên dưới MA20; có thể lãi của bạn mua trước đó đã mất rồi; vì vậy cần cân nhắc bán khi phá vỡ MA20. Đây là tôi chỉ xét riêng chỉ báo BB; còn thường bạn sẽ phải dùng thêm vài chỉ báo khác để củng cố cho quyết định bán hoặc giữ.
Khi một cp bám vào dải trên của BB2 và tôn trọng dải trên của BB1 như một hỗ trợ thì chứng tỏ cp đang rất khỏe; thậm chí ta có thể mua thêm khi nó chạm BB1. Khi cp bám vào dải dưới của BB2; khi hồi lên nó không phá vỡ nổi dải dưới của BB1 thì xu thế giảm chưa chấm dứt; ta không được mua. Muốn thay đổi xu hướng trước hết nó phải phá vỡ dược cản dưới BB1; sau đó tiếp tục phá vỡ MA20 để lên vùng trên MA20.
Phia dưới là đồ thị của ngân hàng MB. Tại A Bb co hẹp và mở rộng sau đó giá bám rất sát dải trên BB2; khi phá vỡ dải trên BB1 nó không vượt lại được và phá tiếp MA20. Tại thời điểm B có vẻ mọi thứ giống với A nhưng lần này nó break xuyên qua biên dưới BB2. CP hiện quá yếu không vượt nổi dải dưới của BB1.
Việc phân tích kỹ thuật đòi hỏi bạn phải nhìn rất rộng cả một quá trình của cp thay vì nhìn giá trong ngày. Có người nhìn giá trong ngày rồi ra quyết định mua bán ngay; thấy đỏ thì mua thấy xanh thì bán. Làm như vậy chỉ dành cho dân trader chuyên nghiệp. Người không chuyên và cũng không có thời gian bám bảng liên tục nên nhìn dài ra. Đơn giản một cp trong 100 phiên từ giá 7000đ lên giá 14.000đ có thể trải qua 95 phiên đi ngang hoặc giảm; 5 phiên còn lại thì tăng. Càng bám bảng bạn càng không thể giữ được cp.