Nguyên tắc trong mua và bán là ta mua vì lý do gì thì bán khi lý do đó bị vi phạm. Ví dụ như ta mua ngay trên MA 50 hay ngay trên đường hỗ trợ nhưng sau đó giá lại xuyên qua MA 50 hay đường hỗ trợ thì ta phải tính bán nó đi để cắt lỗ. Nếu nó không vi phạm thì không bán cho dù có phải đợi chờ. Tâm lý của chúng ta là mãi không thấy cp tăng lên thì bán đi, khi bán đi thì nó lại tăng. Nhưng nếu chúng ta có một nguyên tắc rõ ràng khi nào sẽ bán thì ta sẽ yên tâm nắm giữ. hơn.
Sở dĩ tôi nói vậy là vì tôi cũng đã trải qua giai đoạn đó rồi. Nhìn bảng điện thời gian thực và bị cuốn theo đám đông trong khi đúng phải là mặc kệ quá trình giao dịch trong ngày, chỉ quan tâm tới giá đóng cửa. Trừ khi tới các điểm nhậy cảm như nó đang vi phạm lý do mình mua cần chốt lỗ, nó đang tới điểm chốt lời dự kiến, sự kiện thiên nga đen,… thì phai xem thời gian thực để quyết định.
Một chỉ báo tôi cũng rất hay dùng mà nhiều người cũng dùng là chỉ báo RSI
Chỉ số sức mạnh tương đối RSI ( Relative Strength Index
RSI được tính bằng cách lấy mức tăng trung bình chia cho mức giảm trung bình của 14 phiên.
Đồ thị dưới là đồ thị ngày của cổ phiếu VIX. Phía dưới của đồ thị là RSI trong đó vùng màu hồng nhạt là dải từ 30% tới 70%.
Qua đồ thị này ta rút ra một số ý sau:
- Đường RSI cũng tuân thủ theo nguyên tắc khi một cổ phiếu tăng thì đáy sau cao hơn đáy trước, đỉnh sau cao hơn đỉnh trước. Đường X nối liên tiếp các đáy.
- Đường RSI cũng tuân theo nguyên tắc đường hỗ trợ và đường kháng cự. Đường X là hỗ mà tại đó B,C,F,G đều tới đó rồi đập lên.
- Biên trên với chỉ số RSI 70%. Quá đường này là vùng quá mua vì vậy đường này rất nhậy cảm. Cổ phiếu gặp đường này thường hay đập lại.
- Giá tại D, E cao hơn giá tại A nhưng chỉ số RSI lại ngang nhau trong khi đáng nhẽ RSI tại D và E phải cao hơn thể hiện một phân kỳ âm. Có nghĩa là RSI đang yếu đi và cp sẽ sớm quay đầu giảm. Phân kỳ âm có nghĩa là giá đỉnh sau cao hơn đỉnh trước nhưng RSI của đỉnh sau lại thấp hơn đỉnh trước. Phân kỳ dương là giá đáy sau thấp hơn đáy trước nhưng rsi đáy sau lại cao hơn đáy trước.
- RSI luôn nằm trên 50% thể hiện rằng cổ phiếu đang trong xu hướng tăng
Đồ thị dưới là khoảng thời gian trước đó khi VIX trong một xu hướng giảm (nhằm mục đích so sánh với xu hướng tăng)
- Hầu hết thời gian RSI ở dưới 50 thể hiện rằng đây là cp đang trong xu hướng giảm
- Khi giá giảm làm RSI dưới 30% thuộc vùng quá mua (vùng elip hồng) thì rsi có xu hướng bật trở lên thể hiện giá dừng giảm và tăng lên.
- Đường Z trong đồ thị RSI thể hiện kháng cự khi giá tại đó liên tục bị đập lại phải mãi tới 24/1 nó mới vượt qua được.
- Đường B và X, C và Y thể hiện đúng nguyên tắc trong xu hướng giảm đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước.
- RSI tại 1/10 cao hơn RSI tại 26/8 trong khi giá lại ngang thể hiện một phân kỳ âm; nó báo hiệu rằng giá sẽ không thể vượt qua đường A để hy vọng chuyển sang một xu hướng tăng.
- Thời điểm tháng 1/2025 khi giá xuyên xuống RSI 30% tạo ra một phân kỳ dương, giá thấp hơn vùng elip màu cam nhưng RSI lại tạo ra đáy cao hơn thể hiện một dấu hiệu CP đảo chiều.
Tóm lại:
Đường RSI là chỉ báo chậm có nghĩa là khi ta nhìn ra nó thì giá đã xảy ra rồi vì vậy ta cần nhìn hướng đi của nó để dự báo. Khi RSI hướng về hỗ trợ dưới thì khả năng giá sẽ bật lên. Khi giá hướng về kháng cự thì khả năng giá sẽ giảm đi. Nó cho ta một thông tin để kết hợp với các thông tin khác nhằm đưa ra quyết định.
Khi giá và RSI tạo ra một phân kỳ âm có nghĩa là giá đỉnh sau cao hơn đỉnh trước nhưng rsi đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước thì báo hiệu một khả năng giá sẽ giảm. Hiểu đơn giản là giá tăng nhưng với sức mạnh yếu thì nó sẽ giảm. Nếu đồng thuận không bị phân kỳ thì có nghĩa là giá tăng và sức mạnh thị trường cũng tăng. Trong một đà tăng liên tục thì rsi vẫn có thể đi ngang nhưng không giảm.
Khi giá và RSI tạo ra một phân kỳ dương có nghĩa là giá đáy sau thấp hơn đáy trước nhưng rsi đáy sau cao hơn rsi đáy trước báo hiệu một khả năng giá sẽ tăng trở lại.
Khi RSI < 30% là vùng quá bán; có nghĩa là lúc này không nên bán nữa; nó sẽ sớm bật lên. Khi RSI > 70% là vùng quá mua, lúc này mua phải cẩn thận. Tất nhiên không phải lúc nào RSI cũng đúng mà ta phải kết hợp với các chỉ báo khác.
Kết hợp RSI, MA 50 và Bollinger
Cổ phiếu VND
- Giá khi chạm kháng cự 17.500 vào ngày 3/6 thì bật lại chạm đường MA trung tâm của Bollinger vào 11/6 và sau đó là 13/6; tới ngày hôm nay đã bật lên. Tuy nhiên rât nhiều người lại bán đi khi mà giá không xuống dưới MA trung tâm của Bollinger, có nghĩa là họ đã bán ở đáy. Theo lý thuyết giá sẽ bật lên test lần 2 của cản 17.500đ. Ta chỉ nên cân nhắc đặt bán phía dưới đường 17.500 này khi rsi lại gần đường B.
- Đường A và B thể hiện sự phân kỳ khi mà giá chạm vào 17.500đ cao hơn đỉnh trước đó nhưng RSI lại thấp hơn. Nó báo hiệu là pha đột phá này sẽ không thành công.
- Nếu nay 16/6 chưa mua thì giờ đã quá điểm mua rồi cần chờ; điểm mua phải là phía trên đường MA của ngày 11 hoặc 13/6.
Các chỉ báo đi theo sau xu hướng:
Các dường trung bình động MA: Ngắn hạn MA10,20; trung hạn MA50; dài hạn MA150,MA200
Đường MACD: Tôi thấy đường Stochastic báo sớm hơn so với MACD; nên dùng Stochastic.
Chỉ báo sức mạnh xu hướng ADX: < 20 là không có xu hướng: lớn hơn 20 càng cao thì càng mạnh. Tuy nhiên thường sẽ dùng DMI vì ngoài ADX sẽ có thêm DI+ và DI-. DI+> DI- là tín hiệu mua; ngược lại là bán.
Các chỉ báo chỉ đúng khi cp có xu hướng; khi có cp đang đi ngang không rõ xu hướng thì chỉ báo sẽ không chuẩn nữa.
Chỉ báo dao động giúp dự đoán xu hướng:
- RSI
- MACD/Stochastic
- Force inđex
Nói chung chỉ báo thì nhiều; khó là mỗi cp lại rất phù hợp với một vài chi báo nào đó. Chúng ta không thể ốp cùng bộ chỉ báo cho các cp khác nhau; và cũng không thể trên một biểu đồ cho hiển thị quá nhiều chỉ báo. Mặt khác mỗi thời kỳ cùng một cp lại phù hợp với những chỉ báo khác nhau nên càng khó áp dụng. Tôi thường dùng là Khối lượng cùng đường trung bình 20 phiên, MA, RSI, Stochastic.