Trong đầu tư chứng khoán có rất nhiều công cụ giúp hỗ trợ cho việc ra quyết định của nđt. Tuy nhiên tôi nghĩ ta chỉ nên chọn một vài công cụ nhất định; nhiều quá dễ loạn vì không phải thời điểm nào các chỉ báo cũng đồng thuận về một hướng.
Giá phản ứng tại đường hỗ trợ/kháng cự rất mạnh mẽ vì vậy tôi nghĩ đây là công cụ hàng đầu cần thành thục. NĐT dễ bị bán theo đám đông trong khi rõ ràng chỉ một vài line nữa là nó tiến tới vùng hỗ trợ hoặc ngược lại lao vào mua trong khi chỉ chút nữa là nó tới đường kháng cự.
Hoặc chúng ta tư duy dài hạn chấp nhận cp lỗ trong 1 tháng nhưng hy vọng trong 3 tháng có lãi. Nhưng khi CP giảm thì quên luôn vụ 3 tháng, chỉ thấy nó giảm là sốt ruột và bán ra. Khi vừa bán thì thường ngay sau đó nó lại tăng, và rồi ta nhận ra là ta vừa bán CP khi nó gần chạm đường hỗ trợ.
Chỉ báo quan trọng tiếp theo hỗ trợ quyết định mua bán tôi nghĩ là đường trung bình động MA (Moving Average). Đường MA là trung bình giá đóng cửa của n ngày. Đường MA 50 là trung bình của 50 ngày, MA 20 là của 20 ngày. Chúng ta hãy xem một số ví dụ giá phản ứng tại đường MA:
Phía dưới là đồ thị ngày của cổ phiếu VIX sử dụng đường MA 50. Hai đường màu đỏ nằm ngang là đường hỗ trợ/kháng cự của CP VIX.
Chúng ta có một số nhận định sau:
- Tại A CP lên tới gần đó chạm một lần sau đó giảm xuống, tại lần thứ 2 nó lưỡng lự ở đây 3 phiên, nhờ sự thắng thế của phe mua cp đã thuận lợi vượt lên mức giá 12.000đ.
- Khi nó vừa chạm vào đường B chưa kịp lên thì đúng ngày 3/4 sau đó là ngày Mỹ công bố thuế đối ứng. Giá giảm tới ngày 9/4 thì bật lên. Cả thị trường phản ứng đều như thế và đây là một sự kiện thiên nga đen nên ta không thể nhận định được gì.
- Lần thử 2 không thành công nó thử tiếp lần 3 và tới lần 4 vượt qua đường B (13.000đ). Chúng ta để ý là tại lần chạm vào hỗ trợ sau lần thứ 3 nó đã gặp giao của đường hỗ trợ va đường MA 50. Đây là điểm hỗ trợ cực mạnh vì nó là kết hợp của hai đường vì vậy mặc dù lực bán rất mạnh liên tiếp nhiều phiên trước đó nhưng khi gặp điểm này nó lại bật lên một cây xanh xóa đi mức giảm của 4 phiên trước đó.
- Đường C, mức giá 14.000đ, nó đã thất bại trong lần thử đầu tiên mặc dù có tận 2 phiên nằm trên đường này. Đúng lý thuyết, nó quay lại đường B để test và đã test thành công lần 1. Tại ngày thứ sáu ngày 13/6, sự kiện Israel tấn công Iran đã khiến toàn thị trường đỏ lửa (lại vì một sự kiện bất ngờ). Đà giảm của nó bị chặn đứng bởi đường MA 50 và đóng cửa thành công trên hỗ trợ đường B giá 13.000đ
Đường MA 50 là đường cực kỳ phổ biến nó cho ta các thông tin quan trọng:
- Trong toàn bộ giai đoạn mà ta xét thì giá luôn trên đường MA 50 thể hiện rằng đây là cổ phiếu đang trong xu hướng cùng hướng với đường MA 50. Đường MA 50 đang dốc lên vì vậy cổ phiếu VIX đang trong một xu hướng tăng.
- Đường MA là đường hỗ trợ cực mạnh. ĐIểm giao giữa MA 50 và đường hỗ trợ càng khuếch đại cái sự mạnh của nó lên. Nếu như ngày 13/6 giá đóng cửa dưới MA 50 và thứ hai ngày 16/6 giá không lập tức kéo lên thì nó sẽ kích hoạt cho một lượng bán tháo để quay lại vùng giá 12.000đ. Tuy nhiên khác với lần trước khi chạm giá 12.000 trong tình cảnh giá đang dưới MA 50 thì đường hỗ trợ này sẽ bị yếu đi rất nhiều.
- Đường MA như một thỏi nam châm mà giá rất hay bị kéo lại đường này. Do vậy, khi giá càng xa MA thì việc mua càng rủi ro. Khi giá quá xa MA 50 nó có xu hướng dao động đi ngang để đợi MA 50 lên tới gần rồi mới đi tiếp.
- Khi giá giảm thì điểm ngay trên MA là một điểm cực tốt để mua vì xác suất bật lên rất cao. Nhưng khi MA ở dưới thì là điểm cực tệ để mua mà phù hợp cho bán chốt lời hoặc cắt lỗ.
Câu hỏi là các đường MA khác thì thế nào?
Trên hình bổ sung đường MA 20 và MA 9. Số ngày càng nhỏ thì giá càng sát đường trung bình. Giá cũng có phản ứng nhất định với các đường MA nhưng có vẻ như MA 50 thể hiện rõ ràng hơn sự phản ứng. Theo lý thuyết thì MA 50 là dùng cho trung hạn; MA 100 và MA 200 là cho dài hạn.
Kéo về quá khứ của cp VIX ta cũng có thêm khá nhiều thông tin:
Tại thời điểm 8/4, giá đang trên đường MA 50 nhưng khi khi giá vừa phá vỡ MA 50 thì lập tức giảm rất mạnh khi chạm tới đường B nó mới dừng lại. Từ 8/4/2024 tới 3/2/2025, giá phía dưới dường MA 50 trong khi MA 50 lại hướng xuống vì vậy cổ phiếu đang ở xu hướng giảm. Chúng ta nên tránh xa các cổ phiếu trong một xu hướng giảm; nhìn đồ thị ta cũng thấy xác suất thua cao hơn nhiều so với thắng.
Trong toàn bộ giai đoạn này giá đã cố gắng vượt lên MA 50 và phải tới lần thứ 3 nó mới thành công. Tại lần thứ 3 nó test một lần và bật lên nhờ vậy kích hoạt một lượng người mua lớn vì xác suất nó bước vào xu hướng tăng tăng lên đáng kể. Giá được kéo mạnh lên y như là nó đã bị kéo mạnh xuống.
Tương tự tại thời điểm hiện tại nếu như giá phá vỡ MA50 lần nữa thì nhiệm vụ của bạn là phải bán càng nhanh càng tốt vì cho dù lỗ thì cũng sẽ lỗ ít hơn là nắm giữ. Có rất nhiều người ngoài kia đang suy nghĩ như vậy nên nó sẽ biến lời nguyền này thành hiện thực.
Một số cổ phiếu khác:
Cổ phiếu FPT
FPT từ 6/2 tới nay nó trong một xu hướng giảm khi nằm dưới MA 50 và MA 50 thì đang dốc xuống. Vì hầu hết nđt đều không thích đầu tư cp trong một xu hướng giảm nên lực bán rất mạnh đẩy giá giảm sâu phải tới ngày 9/4 mới bật lên.
Nó đã vượt qua MA 50 vào ngày 13/5 nhưng không thành công và hiện nằm trùng với MA 50. Đường MA50 đã dần bớt dốc hơn và khả năng tiềm tàng cho việc bật lên khỏi MA 50 trở thành một xu hướng tăng tương tự như thời điểm 26/11/2024. Tuy nhiên cũng phải chú ý là nó vẫn đang nằm dưới rất xa đường MA 200 trong khi một cổ phiếu có xu hướng tăng ở dài hạn phải nằm trên đường này. Vì vậy mua giờ khả năng đợi nó tăng sẽ rất lâu.
Cổ phiếu MWG
Nhìn đồ thị này ta có thể thấy cách MWG phản ứng rõ ràng với MA50 và MA200. MWG lúc nằm dưới lúc nằm trên MA 50 trong khi MA50 chưa rõ dốc lên hay dốc xuống vì vậy MWG chưa xác lập dược xu hướng đang tăng hay giảm nó thuộc dạng không rõ xu hướng.
Mấy ngày gần đây nhờ hiệu ứng chống hàng giả hàng nhái khiến cho NĐT kỳ vọng MWG sẽ hưởng lợi vì vậy nó bật lên trên MA200 nhưng nó đang gặp cản cứng phía trên khi ta nhìn thời điểm 12/5. Nhiều nhà đầu tư kẹt hàng ở đây họ sẽ bán mạnh khi giá tới đó.
Tóm lại đường MA mang lại rất nhiều thông tin hữu ích bạn có thể xem xét các cp mình đang hay định nắm giữ chỉ dưới góc độ MA.
Điểm giao cắt các đường MA
Khi MA ngắn cắt lên trên MA dài hơn ví dụ MA9 cắt lên MA20 nó thể hiện rằng giá của 9 ngày gần kề đang cao hơn giá trung bình của 20 ngày; cp đang có xu hướng tăng. MA9 cắt lên MA200 càng thể hiện rõ hơn; đó là những điểm nên mua vì cp đang có xu hướng tăng.
Mặt khác khi MA ngắn ngày cắt xuống MA dài ngày hơn thể hiện cp đang yếu đi, củng cố cho vị thể bán.
Bản chất của đường trung bình:
Đường trung bình động đơn giản của 20 ngày bằng tổng giá đóng cửa của 20 ngày chia cho 20. Giả sử đường trung bình động hiện tại là 20.000đ; giá hiện tại là 20500đ/cp. Nó thể hiện rằng những người đã mua trung bình trong 20 ngày qua đã có lãi 500 đồng; và những người bán đã mất đi 500đ.
Khi bên mua và bán thống nhất một mức giá là 20.500đ có nghĩa là hai bên thống nhất một mức giá cao hơn giá trung bình trong 500đ ngày qua; nó thể hiện rằng phe mua đã chấp nhận mua giá cao hơn. và vì vậy khi đường giá cắt lên trên ma20 thì có nghĩa là bên mua đang mạnh lên.
Tương tự, khi giá nằm dưới ma20 nó thể hiện phe bán đang mạnh hơn vì phe bán đã chấp nhận bán ở giá thấp hơn giá trung bình. Và xu hướng giá có thể còn thấp hơn. Vì vậy mỗi khi giá gặp các đường trung bình nó đều có những phản ứng nhất định.
Khi MA 9 ngày cắt lên MA20 ngày, nó thể hiện rằng giá trung bình trong 9 ngày qua đã cao hơn giá trung bình của 20 ngày; thể hiện giá đang đi lên. Có nghĩa là bên mua dạo gần đây có vẻ chấp nhận mua giá cao hơn. Đây là giao cắt vàng, sẽ kích thích các nđt mua vào thêm; và các nđt đang nắm giữ không muốn bán ra. Đó là ý nghĩa của đường MACD được tạo bởi hai đường MA (ngắn và dài ngày).
Ngược lại với giao cắt vàng là giao cắt tử thần khi đường ngắn ngày cắt xuống dường dài ngày. Nó thể hiện rằng xu hướng tăng trước đó đang yếu đi; phe bán đang ngày càng chấp nhận giá bán thấp hơn. Khi nó cắt xuống sẽ kích hoạt rất nhiều người bán ra. Bạn cứ tưởng tượng như đèn đỏ đèn xanh ở ngã tư, có những dấu hiệu sẽ kích thích người ta hành động bán hay mua; người càng nhiều tiền lại càng tin và hành động quyết liệt với các tín hiệu.
Bạn có thể điều chỉnh số ngày để có một MA phù hợp. Và bạn hiểu rằng những người mua trong x ngày qua đang lời hay đang lỗ và khi lời hay lỗ họ sẽ có những hành động điển hình gì. Tất nhiên đây là giá trung bình; sẽ có nhiều người mua rất cao cũng như có người mua rất thấp; ta không thể thống kê các tình huống điền hỉnh; ta chỉ cần biết rằng giá trung bình mà người mua đang nắm giữ trong x ngày qua.
Hãy suy nghĩ thế này, khi giá cao càng xa đường MA có phải nó sẽ kích thích người ta bán ra không? Chính vì vậy khoảng các giữa giá và đường MA càng cao khi mua sẽ ngày càng rủi ro; phe mua tại giá trung bình đang gia tăng ham muốn chốt lời. Theo thời gian kiểu gì giá cũng sẽ kéo lại về đường MA; đường MA giống như thỏi nam châm kéo giá. Nếu mua chúng ta phải mua ở sát đường MA như vậy chúng ta có được giá trung bình của x ngày qua.
Các tín hiệu mua bán thông qua quan hệ giữa đường giá và đường MA
Quy tắc Granville số 1: Tín hiệu mua mạnh
Khi giá cắt mạnh đường trung bình động từ dưới lên trên khi đường trung bình động đã đi xuống một thời gian dài rồi chững lại đi ngang thậm chí tăng lên một chút.
Hiểu bản chất của MA ta sẽ dễ dàng giải thích được. Khi MA dốc xuông nó có nghĩa là giá trung bình đang ngày càng thấp hơn; phe bán đang ngày càng chấp nhận bán với giá thấp hơn trong khi phe mua chưa sẵn sàng mua. Khi MA đi ngang có nghĩa là giá giảm đã chững lại; giá đang tìm thấy điểm cân bằng. Khi giá nằm trên đường MA nó thể hiện sự cân bằng hoàn hảo khi người mua trung bình trong x ngày qua đã hòa vốn thay vì lỗ. Phe mua đã thắng thế trở lại và phe bán hoặc đã bán hết hoặc không còn muốn bán giá thấp hơn.
Phía trên là ví dụ cho cổ phiếu CTD (đồ thị ngày). Đường màu đỏ là MA20 và màu xanh là đường giá. Ta thấy khi giá xuyên qua đường MA nó có xu hướng đi lên tiếp. Ngược lại khi giá cắt xuống đường MA nó giảm mạnh. MA cũng là đường hỗ trợ/kháng cự khi giá từ trên xuống chạm điểm này có xu hướng bật lên và khi từ dưới lên nó có xu hướng bật xuống.
Quy tắc Graville số 2:
Khi giá đã ở trên đường MA và MA đang hướng lên. Giá quay trở lại gần MA nhưng không chạm vào MA mà bật lên đi tiếp. Đây là lúc mua nhưng ở mức bình thường. Nó là điểm vào lệnh khi bạn không mua được tại điểm quy tắc số 1.
Quy tắc Graville số 3:
Khi đường MA đang dốc lên; giá đi ngang cắt từ trái qua phải qua MA. Khi MA dốc lên mà giá đi ngang thì không sớm thì muộn giá cũng sẽ tiến tới MA từ trái sang phải mặc dù không giảm nhiều. Đây là giao cắt tử thần giả; khả năng khi xuyên qua MA nó se tăng trở lại lên trên MA.
Quy tắc Graville số 4:
Đường MA đang dốc xuống, giá đang ngày càng cách xa đường MA nhưng ở phía dưới. Khi giá đổi hướng về phía MA thì đó là điểm Mua. Điều này cũng hiểu tương tự như tình huống khi giá cách quá xa MA ở phía trên nó cũng sẽ có xu hướng giảm về MA. Đó có thể là một pha phục hồi ngắn hạn hoặc cũng có thể là cú đổi chiều từ xu hướng giảm sang xu hướng tăng.
Câu hỏi là khi giá phía dưới MA bao nhiêu thì bị gọi là bất hợp lý? Rõ ràng khi giá càng xa MA nó càng thể hiện rằng các phiên càng về gần đây giá càng giảm mạnh. Giá giảm mạnh này là do đâu? Liệu có phải là một tin bất lợi nào đó đã kích hoạt một sự bán tống bán tháo của người cầm hàng? Khoảng cách này thường ít nhất phải là 20%. Nó thể hiện rằng bạn đã mua được giá thấp hơn 20% so với giá trung bình mà người mua mua được trong x ngày qua.
Đường giá bản chất nó là MA1; sau đó ta có MA9, MA20, MA50, MA150 và MA200. Trong một xu hướng tăng bền vững các đường MA sẽ sắp xếp theo thứ tự lên trên từ dài lên ngắn. Tương tự trong một xu hướng giảm bền vững các đường cũng xếp chồng lên nhau từ dài xuống ngắn.
Đồ thị nến
Nến 1,2,3 thể hiện mối tương quan giữa thân nến và đồ dài cây nến
Nến 1: Cây nến tăng giá lưỡng lự khi giá giằng co nhau nhưng cuối cùng giá đóng cửa lại chỉ cao hơn giá mở cửa một chút.
Nến 2: Cây nến tăng giá bình thường khi mà tóc và râu ngắn. Hai bên giằng co nhau nhưng phe mua thắng thế khi giá đóng cửa cao hơn nhiều giá mở cửa.
Nến 3: Cây nến tăng giá chắc chắn khi giá đóng cửa cách xa giá mở chưa. Tóc ngắn thể hiện phe mua chỉ chịu thua một chút so với phe bán
Nến 4,5,6 thân nến ngắn so với cây nến thể hiện sự lưỡng lự.
Nến 4: Thể hiện sự lưỡng lự bình thường khi râu tóc tương đương nhau
Nến 5: Lưỡng lự tích cực khi thân nến nằm phía trên của cây nến; râu dài hơn tóc
Nến 6: Lưỡng lự tiêu cực khi tóc mọc dài hơn nhiều so với râu thể hiện phe mua đã cố gắng kéo lên giá cao nhưng sau đó bị phe bán đè bẹp.
Từ 7 tới 12 là các cây nến hình dáng tương tự như màu đỏ thể hiện giá mở cửa cao hơn giá đóng cửa. Nó thể hiện phe mua tấn công đầu phiên nhưng sau đó thất bại. Các cây nến có thân nến bằng 1/3 so với cây nến đều thể hiện sự lưỡng lự. Các cây nến lưỡng lự thể hiện sức mạnh đang yếu đi; nếu đang trong xu hướng tăng thì sức tăng yếu đi và nếu đang xu hướng giảm thì lực giảm yếu đi. Các cây nến chắc chắn với thân dài hơn 1/3 cây nến thể hiện sự tiếp diễn của xu hướng.