Khi phải đưa ra quyết định ví dụ như mua một cái điện thoại Iphone chẳng hạn bạn quyết định theo trình tự nào? Một quyết định có lý trí là một quyết định phải có phân tích lợi ích và chi phí rạch ròi từ đó đưa quyết định. Nhưng thông thường trong trường hợp này quy trình lại ngược thế này:
B1: Bạn thích mua iphone (kết quả)
B2: Tìm ra lý do hợp lý để mua iphone.
Cho dù chỉ phục vụ mục đích nghe gọi là chủ yếu và có rất nhiều phương án thay thế rẻ tiền hơn nhưng bạn vẫn mua iphone cho dù tài chính rất ep hẹp. Quyết định đưa ra đơn giản là vì bạn thích nó, đúng hơn là thích thương hiệu của nó.
Để cho việc mua iphone không làm cho lý trí của bạn bị tổn thương, bạn sẽ đưa ra các lý do hợp lý. Ví dụ bạn sẽ sử dụng cái điện thoại đó trong ít nhất 3 năm, bạn sẽ giữ gìn nó thật cẩn thận; hay việc sử dụng một thiết bị sành điệu sẽ giúp nâng lòng tự tôn của bạn lên một tầm cao mới.
Việc này cũng tương tự cho hầu hết các quyết định của chúng ta, đột nhiên thích và từ đó quyết định bằng mọi giá phải sở hữu nó. Cá 100% với bạn là bạn cưới chồng hay vợ đều từ thích một cái gì đó và quyết định phải lấy cho bằng được mà không dựa trên phân tích lý trí thế nào là một người vợ hay chồng tốt. Nếu phân tích có lý trí thì chắc không có nhiều gia đình đổ vỡ.
Cơ thể chúng ta có một hệ thống ngắt rất nhạy giúp cho chúng ta thích nghi với môi trường sống. Khi bị tại nạn bạn thường sẽ ngất đi, nếu không ngất bạn có thể chết vì đau. Tương tự khi một rủi ro xảy ra chúng ta có xu hướng ngụy biện đẩy trách nhiệm cho ngoại cảnh để làm giảm nhẹ nỗi ân hận trong lòng.
Các nhà sản xuất, các nhà phân phối không phải cố gắng giảm chi phí hay cố gắng tăng lợi ích để bạn thấy được lợi ích và chi phí mà là họ sẽ làm cho bạn thích mua sản phẩm của họ. Đó là lý do sinh ra Thương hiệu. Bằng nhiều thủ thuật họ sẽ khiến bạn thích thương hiệu của họ để từ đó mua sản phẩm có thương hiệu đó bằng mọi giá.

Thích là một cảm xúc của con người. Nguyên nhân dẫn tới thích thì có vô vàn mà chẳng có tiêu chuẩn cố định nào cả. Một cô gái có thể được anh này thích nhưng lại bị anh khác ghét vì hai anh có hai tiêu chuẩn khác nhau. Thế quái nào mà nếu như chúng ta chịu khó đọc các thống kê thì cho dù đó có là gì chăng nữa thì chẳng bao giờ có sự đồng thuận 100% cả.
Mà nhiều khi tiêu chuẩn thích của chính ta là gì ta cũng chẳng định nghĩa nổi. Thích xuất phát từ đâu? có phải là từ bên ngoài nhồi nhét cho bạn rằng iphone thật đẹp, thật sang, thật sành điệu? Nếu như bạn chưa từng biết tới iphone hay samsung, đặt một cái iphone và một cái Samsung Galaxy đời tương ứng cạnh nhau bạn thích cái nào hơn?
Một người quyết định dựa trên lý trí, chính xác hay không phụ thuộc vào năng lực của anh ta. Người năng lực thấp thì đưa ra quyết định sai cho dù có đang dùng lý trí. Nhưng dù sao thì đúng và sai cũng được phân định rạch ròi dựa trên tiêu chuẩn kinh tế, tiêu chuẩn chuẩn mực xã hội, luật pháp. Còn cảm xúc thì xin lỗi, cũng là tôi đấy nhưng lúc này tôi thích, lúc khác tôi lại không thích.
———-
-
- Phi lý trí (P11: Cái giá của sự sở hữu) 15/04/2014
- Phi lý trí (P10: Chuẩn mực xã hội) 27/03/2014
- Phi lý trí (P9: Giá trị của một thứ tùy thuộc vào nỗ lực để có được nó) 26/03/2014
- Phi lý trí (P8: Phi lý trong dài hạn) 25/03/2014
- Phi lý trí (P7: Khi có quá nhiều lựa chọn) 21/03/2014
- Phi lý trí (P6: Sự trì hoãn)20/03/2014
- Phi lý trí (P5: Cảm xúc điều khiển lý trí) 19/03/2014
- Phi lý trí (P4: Sức mạnh của miễn phí) 18/03/2014
- Phi lý trí (P3: Tâm lý bầy đàn)17/03/2014
- Phí lý trí (P2: Ảnh hưởng của kỳ vọng) 15/03/2014
- Phi lý trí (P1: Tương đối và Tuyệt đối) 14/03/2014
Sau này Apple không sản xuất điện thoại mà chỉ sản xuất chữ Apple, thì chắc nhiều người mua chữ này lắm đây.