Tâm lý đám đông kẻ thù trong đầu tư (P3-ttck)

Tại sao chúng ta hay chạy theo đám đông mặc dù đều hiểu rằng thường đó là không tốt, đặc biệt trong đầu tư? Nhà đầu tư nào cũng hiểu về tâm lý đám đông nhưng khi đến lúc họ vẫn cứ hành xử theo đám đông. Nguyên nhân sâu xa đến từ việc chúng ta rất ngại đứng một mình đối lập với đám đông, làm khác đi so với đám đông.

Một số ví dụ:

• Khi bạn bước vào một quán ăn, nếu hầu hết những người trong đó đều ngồi theo hướng quay mặt về một phía (về cửa ra vào chẳng hạn) thì gần như 100% bạn cũng sẽ tìm một cái bàn và ngồi quay mặt theo hướng cùng chiều với những người khác.
• Khi bước vào một quán ăn có 2 quầy tính tiền, nhưng một quầy thì không có ai xếp hàng còn một quầy thì có 20 người xếp hàng. Bạn sẽ đứng vào hàng 20 người mặc dù có thể rất thắc mắc là hàng trống kia sao không có ai xếp.
• Nếu phải chọn gia nhập vào một trong hai nhóm thì bạn sẽ chọn nhóm đông; càng đông bạn càng có xu hướng quyết định vào nhóm đó.
• Bạn ngồi trong sân vận động xem trận bóng đã có Việt Nam thì chắc chắn bạn sẽ hành xử giống toàn bộ người khác; cũng hò hét, cũng đứng lên vỗ tay, cũng buồn thở hắt ra….Bất kể bên ngoài sân vận động bạn là người như thế nào thì khi trong sân vận động bạn hành xử giống như tất cả mọi người. Thế nên một bà già bình thường chẳng bao giờ xem đá bóng luôn có vẻ đạo mạo của một người già, có thể cầm mâm ra đường gõ inh ỏi chỉ vì dường như mọi người đều đổ ra đường để làm điều đó.

Chúng ta hành xử theo đám đông vì rất sợ làm ngược so với số đông. Nếu như bạn nghĩ rằng số đông đang mua cổ phiếu A và bán cổ phiếu B thì bạn sẽ hành xử y như vậy. Và kết quả là thua.

Người ta đã thống kê là khi có vẻ như xung quanh toàn tin xấu thì thị trường lại tăng điểm và khi có vẻ mọi thứ đều tốt thì thị trường lại giảm điểm. Tương tự khi một cổ phiếu cỏ vẻ toàn tin xấu (làm ăn thì bết bát, môi trường KD khó khăn) thì nó lại tăng điểm và khi một cổ phiếu có vẻ toàn tin tốt (lợi nhuận doanh thu tăng trường, mỗi trường kd thuận lợi) thì nó lại giảm điểm.

Khi thị trường rất lạc quan thì đó có khi là lúc nên bán và khi thị trường bi quan tới cùng cực thì có khi đó là lúc nên mua.

Nói thì đơn giản nhưng khi cả thị trường đang tranh nhau bán thì bạn sẽ rất khó để kiên nhẫn mua cổ phiếu; và khi cả thị trường tranh nhau mua thì bạn cũng khó có thể bình tĩnh mà bán ra. Làm theo đám đông cho ta cảm giác an toàn, làm khác đám đông cho ta cảm giác nguy hiểm.

Nhìn rộng ra, một người thành công buộc phải học với việc đối lập, khác biệt với đám đông. Anh ta phải sống và chống lại cái cảm giác khó chịu khi đứng một mình. Bạn nên hành xử theo đám đông khi đó là chuẩn mực xã hội mà mọi người phải tuân theo nhưng trong đầu tư phải xác định là cho dù bạn có mở doanh nghiệp, buôn bán nhà đất, kinh doanh vàng bạc, trading trên thị trường chứng khoán thì phải đứng ra ngoài đám đông để suy nghĩ độc lập so với đám đông. Có suy nghĩ độc lập bạn mới biết cái gì là vô lý, cái gì là có lý; cái gì nên mua, cái gì nên giữ.

Nhớ rằng chỉ có 10% nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán là thành công còn lại 90% là thua cuộc. Nếu quy luật hành xử theo đám đông là đúng trên TTCK thì số thắng phải > 50% chứ.

Các nhà đầu tư nhỏ lẻ đều thấy một điểm rất chung dẫn tới thất bại của họ là họ bán một cổ phiếu ngay khi nó vào trend tăng. Họ có thể rút kinh nghiệm lần sau, đợi lâu hơn nhưng rồi thế nào đó họ lại vẫn bán ngày trước trend tăng; có khi vừa bán xong thì cổ phiếu tăng. Ở vế ngược lại cũng vậy, họ cứ mua một cổ phiếu nào đó thì cổ phiếu đó lại vào trend giảm; có khi vừa mua xong thì giảm hoặc đúng tới T+3 là thời điểm có thể bán thì giá giảm .

Nguyên nhân vì các nhà đầu tư đặc biệt là các nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường đều có những hành vi tương đối giống nhau liên quan tới tâm lý đám đông. Họ có thể theo những lời khuyên của người khác và nhanh chóng mua hay bán mà không cần suy nghĩ. Họ có thể mua/bán ngay khi có một tin tốt/xấu trên mạng. Tóm lại họ quên mất rằng họ gần như là người cuối cùng nhận được tin đó; hoặc nhận cùng với đa số người khác. May mắn thì do đám đông quá mạnh khiến giá tăng/giảm nhưng đa phần là giá đi ngược lại với cái bạn muốn.

Vậy bài học là để đầu tư thành công, mà nói chung là thành công nói chung thì bạn phải học sống với sự cô đơn, cô đơn giữa đám đông. Bạn phải làm một thứ ở hiện tại có vẻ không hợp với đám đông để có thể có được lợi ích ở dài hạn; nhớ rằng bạn sẽ hy sinh ngắn hạn để đạt tới lợi ích dài hạn. Điều này rất quan trọng trong đầu tư trên TTCK, đừng hy vọng mua hôm nay và bán ngày mai có lãi ngay; đầu tư lướt sóng chỉ phù hợp với rất ít người có đủ năng lực làm điều đó.

Comments

comments