Hoàn thiện bản thân (P23: Đường cong thiếu chắc chắn )

Càng về tương lai thì mọi thứ thay đổi càng nhanh vì vậy các quyết định của con người ngày càng dựa trên sự thiếu chắc chắn nhiều hơn. Khi bạn mở một cửa hàng kinh doanh một mặt hàng nào đó, sự thành hay bại của cửa hàng đó phụ thuộc chỉ một phần vào bạn còn lại phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài bất định khác. Tương tự khi bạn mua một mảnh đất hay đầu tư mua một căn chung cư, không thể chắc chắn được rằng tương lai bạn có thu được lợi nhuận hơn tiền gửi ngân hàng hay không, chỉ tính toán và hy vọng. Mở doanh nghiệp sản xuất một hàng hóa nào đó cũng vậy, giữa những thứ bạn dự kiến và những thứ thực sự xảy ra rất khác nhau.

Hàng động khuyến mại của Shopee hiện nay có giúp họ đạt mục tiêu chiếm thị phần để thu lợi ích trong tương lai hay không? Bản thân các nhà đầu tư hay giám đốc điều hành của Shopee cũng không thể chắc chắn được. Chính sách nhà nước Việt Nam có thể thay đổi, cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, tình hình tăng trưởng kinh tế thế giới, hành động của các đối thủ cạnh tranh hiện tại và tiềm năng trong tương lai,…. Toàn những thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của Shopee, họ chỉ có thể dự đoán và hy vọng rằng mọi thứ sẽ tiến triển đúng như cái họ dự đoán.

Khi bạn nộp đơn xin việc vào một công ty nào đó, bạn không chắc mình có quyết định đúng hay không. Khi bạn quyết định cưới một ai đó, cũng là một tương lai không thể biết trước; chỉ hy vọng rằng mọi thứ đều tốt đẹp. Khi bạn quyết định học cao học, cũng không biết trước được nó thực sự có ích trong tương lai hay không. Thứ gì càng phải thực hiện trong dài hạn thì càng có nhiều yếu tố bất định. Một thứ có thể đúng với người này nhưng là không đúng với người khác.

Tuy nhiên có nhiều thứ lại không thay đổi ví dụ như bóng đá, cầu lông, chơi golf,… Khi lập mục tiêu kiếm được phần thưởng ở một giải golf nào đó, bạn có thể yên tâm bắt tay vào luyện tập mà không phải lo lắng rằng luật thi đấu golf có thể thay đổi trong tương lai tới mức mà việc luyện tập của bạn trở thành công cốc. Bạn biết rõ ràng trình độ nào thì mình sẽ đạt giải thưởng bất chấp tương lai có thể xuất hiện những vận động viên xuất sắc nào đó. Hay như môn chạy bộ, nếu bạn chạy 42km dưới 2h03′ phút thì chắc chắn lập kỷ lục thế giới; vậy hãy bắt tay vào luyện tập cho tới khi đạt mức đó, không cần quan tâm tới đối thủ, cứ đạt mức đó bạn sẽ lập kỷ lục.

Đường cong thiếu chắc chắn

Khi bạn dự định thực hiện một dự án nào đó, có mục tiêu, kế hoạch và ngân sách ví dụ như mở một quán trà đá. Bạn bỏ tiền ra mua bàn ghế, tìm kiếm địa điểm, tìm mối trà khô,….mà thực tế tương lai không chắc chắn được mỗi ngày sẽ bán được bao nhiêu cốc trà đá. Doanh số trà đá trong kế hoạch mà bạn lập ra chỉ là dự đoán; đây là lúc sự không chắc chắn cao nhất.

Khi quán trà đá mở ra, căn cứ vào tình hình thức tế mà bạn phải điều chỉnh lại kế hoạch của mình ví dụ như thay đổi nhà cung cấp trà khô, thay đổi cách thức trình bày quán, thay đổi tập khách hàng mục tiêu, thay đổi quy trình chế biến trà. Bạn thay đổi theo các trải nghiệm thực tế hàng ngày; mỗi lần thay đổi thì sự thiếu chắc chắn lại tăng lên nhưng về dài hạn thì sự thiếu chắc chắn ngày một giảm dần.

Con người rất ngại đối đầu với sự thiếu chắc chắn vì vậy lúc này có thể dẫn tới sai lầm là thay đổi quá nhanh khi mà dữ kiện cần cho quyết định đúng đang quá ít.

Ngay ngày đầu tiên tôi đã thay đổi loại chè khi có người có ý kiến rằng chè này không ngon. Ngay tuần thử việc đầu tiên tôi đã quyết định nhẩy việc. Ngay buổi học đầu tiên tôi đã muốn chấm dứt khóa học đó. Ngay tuần ăn kiêng đầu tiên tôi đã cho rằng thực đơn này không phù hợp với mình. ..

Thay đổi quá nhanh dẫn tới việc ta bỏ qua cơ hội để chắc chắn một cái gì đó dẫn tới sự thiếu chắc chắn không giảm

Theo thời gian trải nghiệm giúp ta chắc chắn hơn nhưng lại xuất hiện nhiều sự kiện khách quan hơn. Khi chắn chắn được A thì lại xuất hiện sự thiếu chắc chắn của B. Vì vậy sự thiếu chắc chắn ngày càng giảm chậm, thậm chí còn tăng lên.

Tóm lại nhanh hay chậm đều có vấn đề của nó. Bạn không thể chắc chắn mọi thứ rồi mới ra quyết định; cũng không thể đầy rẫy sự thiếu chắc chắn mà vẫn ra quyết định.

Đừng đặt hết mọi thứ vào một ván bài

Chẳng có doanh nhân nào thành công ngay lần khởi nghiệp đầu tiên. Họ có thể khởi nghiệp n lần rồi tới lần n+1 mới thành công. n lần trước đó không vô ích, họ có được sự hiểu biết hơn về lĩnh vực kinh doanh, họ có được các năng lực cần thiết khác cho việc kinh doanh thành công.

Khi bạn quyết định làm một cái gì đó bạn phải chắc chắn rằng mình vẫn có đủ nguồn lực để thực hiện các lần khác nếu lần này thất bại. Nếu điều này đảm bảo thì đừng ngại thử, chỉ có thử ta mới có thể giảm sự thiếu chắc chắn. Không làm gì cả thì sự thiếu chắc chắn sẽ ngày càng tăng. Bạn có thể thất bại ở quán trà đá đầu tiên, khi tiếp tục khởi nghiệp với quán trà đá lần 2 thì lúc này sự thiếu chắc chắn đã giảm đi đáng kể, càng về sau thì cùng với số lần thử, sự thiếu chắc chắn sẽ giảm dần. Rồi sẽ tới lúc bạn sẽ kinh doanh trà đá thành công; nhưng quan trọng là bạn đừng phá sản nợ lần trồng chất ngay tại lần thất bại đầu tiên.

Một doanh nghiệp khi làm một dự án nào đó cũng phải chắc chắn rằng nếu dự án đó thất bại họ vẫn có thể thử các dự án khác. Đôi khi DN bám vào một dự án quá lâu mà không dám chấm dứt để khởi đầu một dự án mới vì không chấp nhận mất khoản đầu tư đã bỏ ra trước đó. Họ lao theo nó cho dù sự thiếu chắc chắn ngày càng gia tăng, đó thường là sai lầm. Nếu như các nhà đầu tư ví điện tử MOMO năm 2014 biết rằng họ sẽ lỗ tới tận ngày hôm nay thì chắc họ sẽ không đầu tư; đã lỡ đầu tư rồi họ phải tiếp tục đầu tư hoặc kêu gọi các nhà đầu tư mới.

Ngược lại, DN có thể kết thúc quá nhanh một dự án nào đó chỉ vì họ muốn mọi thứ phải chắc chắn càng nhanh càng tốt; không sống chung được với sự thiếu chắc chắn. Khi họ đầu tư một dự án mới họ lại bắt đầu lại từ đầu của sự thiếu chắc chắn. Cứ làm đi làm lại thì họ như ông đẽo cày giữa đường, vẫn mất tiền như thường.

Về tương lai, mọi thứ sẽ ngày càng bất ổn, chúng ta có thể co cụm lại trông chờ vào ngoại cảnh thuận lợi hoặc ngược lại. Chúng ta có thể chịu khó thử, cho dù thất bại hay thành công thì ta cũng sẽ có năng lực để càng về sau các phép thử của ta càng có cơ hội thành công nhiều hơn. Chúng ta không thể chống lại sự bất ổn, chỉ có thể tìm cách sống chung với nó.

Comments

comments