Hoàn thiện bản thân (P20-2: Yếu tố may rủi đóng vai trò gì trong cuộc đời ?)

7
9666

Phần 1:Hoàn thiện bản thân (P20: Yếu tố may rủi đóng vai trò gì trong cuộc đời ?)

Một người đứng trong một sân trường rộng 1000 m2. Có một người ở trên tầng 4 bịt mắt và ném một hòn gạch xuống sân trường. Xác xuất để hòn gạch đó trúng vào người đứng dưới sân trường là bao nhiêu? Gần như bằng không.

Nếu như số người dưới sân trường đứng tăng lên thì tỷ lệ trúng một ai đó cũng cao lên. Nếu như cứ mỗi m2 có 4 người đứng, tương ứng với 4000 người đứng thì xác xuất trúng một ai đó là bằng 1, chắc chắn xảy ra.

Nếu bạn là một trong 4000 người đứng ở sân trường, bạn có thể an tâm tự nhủ rằng xác suất để mình bị trúng gạch là bằng 0, mặc dù rằng chắc chắn một ai đó phải bị trúng gạch.

Vậy nếu người bịt mắt ở tầng 4 ném 4000 lần xuống sân trường mà chỉ có một mình bạn đứng thì xác xuất có bằng 1 không? Không, tình huống này khác. Nếu như bạn đánh đề từ 1 tới 100 ở cùng một lần thì kiểu gì bạn cũng trúng nhưng nếu có 100 người tự chọn ra con số để đánh thì không chắc vì có rất nhiều người sẽ trượt ở những số trùng nhau.

Chúng ta thử suy nghĩ tới mô hình tai nạn giao thông. Một cái ô tô di chuyển từ Hà Nội tới Hải phòng, biết rằng trên quãng đường đó nó sẽ gây ra tai nạn ở một điểm nào đó. Nếu trong khoảng thời gian đó bạn di chuyển trên đường thì xác xuất để bạn là nạn nhân là bằng không. Nhưng trên đường đi đó có rất nhiều người cùng di chuyển vì vậy chắc chắn một ai đó phải là nạn nhận mặc dù rằng đứng ở mỗi cá nhân đều tự tin xác xuất bằng không. Mặt khác nếu như trong khoảng thời gian đó số tai nạn tăng lên thì xác suất với mỗi cá nhân sẽ tăng lên.

Một người thành công có phải là do gặp một số điều kiện nhất định không? ví dụ như gặp đúng người giúp đỡ mình, bán đúng sp xã hội cần, dám liều lĩnh làm những việc không ai làm,….Không, để có 1 người bỏ việc ngân hàng về trồng cây sau đó trở thành tỷ phú thì có hàng ngàn người như cô đã thất bại. Để có 1 người uống lá đu đủ khỏi ung thư thì đã có hàng trăm người uống lá đủ đủ mà không khỏi.

A uống lá đu đủ khỏi ung thư không có nghĩa rằng B uống cũng khỏi. Việc người đó khỏi không phải chỉ bản thân do cái lá đu đủ mà do vố số các điều kiện kết hợp khác. Nó cũng giống như việc người bị ném trúng gạch dưới sân trường phổ biến với 3.999 người còn lại về việc làm thế nào để bị trúng gạch vào đầu.

Để có một người bỏ học đại học thành công thì có hàng vạn người bỏ học đại học đã không thành công. Nó không thể cổ vũ cho việc bạn bỏ học đại học với hy vọng rằng đã có rất nhiều người không cần học đại học cũng thành công (mà quên mất là có gấp nhiều lần số đó không thành công).

Có người lấy Jack Ma ra làm bài học rằng việc bạn thành công không phụ thuộc nhiều vào xuất thân của bạn mà chủ yếu từ chính bạn, tự bạn bằng tay trắng có thể đi đến thành công. Đó là ngụy biện, có hàng triệu người như Jack Ma đã làm tương tự như nhau nhưng chỉ có 1 Jack Ma là thành công. Chỉ cần một yếu tố nào đó trên con đường Jack Ma đi thay đổi thì kết cục có thể đã rất khác. Biết đâu ông đang ngồi ở nhà thương điên và lảm nhảm về những hoài bão của mình.

Thái Bình Dương có diện tích bề mặt 165 triệu km2, xác xuất để một con cá bất kỳ rơi vào lưới là bằng không, nhưng tổng thể thì vẫn cứ có cá bị bắt hàng ngày. Một con cá không bị bắt không có nghĩa là nó giỏi trốn khỏi cái lưới, đơn giản chỉ là nó may mắn hơn những con cá khác.

Mô hình này cho thấy rằng việc bắt chước một người thành công theo kiểu “Lập trình ngôn ngữ tư duy” để có thể thành công như họ là không thể. Ta chỉ có thể học được vẻ bề ngoài, cảm thấy mình tốt hơn một tí nhưng không thể có kết quả như họ.

ngau-nhien

Vậy chẳng nhẽ mọi thứ đều là ngẫu nhiên và ta không thể chi phối được gì?

Không phải. Một người có thể chủ động nâng xác suất để tình huống đó xảy ra lên thông qua các cách sau:

1.Gia tăng số phép thử

Người ở trên tầng 4 có số lần ném càng cao thì khả năng ta bị trúng gạch càng cao. Nếu cứ ném mãi thì tới một lúc nào đó ta sẽ bị trúng gạch.

Nếu hôm nào cũng đánh đề thì một hôm nào đó sẽ trúng đề 🙂 Nộp hồ sơ xin việc vào 20 công ty một lúc thay vì nộp từng công ty một. Đưa ra lời cầu hôn 100 lần ở 100 tháng liên tiếp kiểu gì cô ý cũng đồng ý. Nếu như bỏ cuộc ngay lần đầu tiên thì cũng chẳng khác gì việc ngừng xin việc ngay lần đầu tiên phỏng vấn thất bại.

Một người có tính kiên trì thường khả năng thành công cao là vì nhằm theo nguyên tắc này.

2. Đi vào vùng có xác suất xảy ra cao

Trong cả khoảng sân trường thì ở mỗi vị trí có xác xuất bị trúng khác nhau. Một người ngay dưới tầm ném có xác xuất xảy ra cao hơn so với một người ở phía xa mà phải rất gắng sức người ném gạch mới có thể ném tới.

Một người hút thuốc không có nghĩa rằng anh ta sẽ bị ung thư phổi. Vì để một người bị ung thư phổi thì có vô số các điều kiện. Nếu anh ta hút thuốc nhưng lại tập thể dục chăm chỉ thì có khi lợi và hại lại cân bằng trong khi bạn chỉ nghe nói rằng anh ta hút thuốc (mà không nghe rằng anh ta có tập thể dục). Mặc dù không chắc chắn bị ung thư nhưng người hút thuốc sẽ có khả năng bị cao hơn.

Việc chứng minh không khó khăn. Thống kê 1000 người hút thuốc và 1000 người không hút thuốc là ra kết quả. Số mẫu càng cao thì kết luận sẽ càng chính xác không cần biết là trong thuốc lá có gì.

Một người có năng lực giỏi thì xác suất thành công sẽ cao hơn một người có năng lực thấp cho dù đó không phải là điều kiện tiên quyết.

3. Xác suất xảy ra cao dần theo số lần thử

Có 10 tờ giấy ghi số từ 1 tới 10. Xác suất để bạn nhặt được lá số 1 ở lần đầu tiên là 1/10; ở lần thứ hai là 1/9, lần thứ ba là 1/8. Rồi tới lần thứ 10 thì chắc chắn bạn sẽ bắt đúng số 1 (nếu như đen đủi trước đó chưa bắt được số 1)

Khi chúng ta làm một việc gì đó thất bại thì lần sau ít nhất ta sẽ tránh được nguyên nhân xảy ra thất bại đó vì vậy khả năng thành công sẽ cao hơn.

 

Trong cuộc sống đối với những vận may ta chỉ cần cố gắng để tăng xác xuất nó có thể xảy ra chứ đừng quá căng thẳng bắt nó phải xảy ra. Có rất nhiều thứ nằm ngoài khả năng tác động của chúng ta.

Trong cuộc sống giống như câu chuyện Tái ông mất mã, nhiều điều tưởng là xấu mà không hẳn đã xấu, nhiều điều tốt chưa hẳn đã tốt. Khi một điều xấu xảy ra nó sẽ tương tác với các điều kiện khác và có khi nhìn trên tổng thể nó lại tốt. Khi một điều tưởng là tốt xảy ra nó sẽ kết hợp với những điều kiện khác và có khi trở thành xấu.

Một đứa trẻ sinh ra trong một gia đình giàu có là điều tốt với đứa trẻ đó nhưng kết quả có thể là xấu và ngược lại. Sinh ra trong một gia đình giàu không có nghĩa là sẽ hư mà sinh ra trong một gia đình nền nếp không có nghĩa là sẽ ngoan.

Một cơn mưa bất chợt có thể làm người này khó chịu nhưng cũng có thể làm người khác vui vẻ. Cuộc sống rất đa dạng, luôn có người cảm thấy tốt cho dù trong bất cứ tình huống nào.

Ở cái xã hội 80 triệu dân này thì bất cứ cái gì cũng có thể xảy ra kể cả như cái tin chở xác người bằng xe máy trên mạng rầm rộ mấy ngày nay. Ở cái xã hội hơn tỷ dân như Trung quốc thì tình huống còn đa dạng hơn, chẳng thiếu cái gì. Có rất nhiều thứ đã xảy ra mà ta không biết tới. Vì vậy đừng có suốt ngày bức xúc vì cái lọ cái chai, cuộc sống nó vốn thế chỉ là cách bạn nhìn nhận như thế nào mà thôi.

Phần 1:Hoàn thiện bản thân (P20: Yếu tố may rủi đóng vai trò gì trong cuộc đời ?)

 

Người thành công sử dụng nhiều phép thử:

Nếu chúng ta nhằm ném một người dưới sân trường thì số lần được ném càng cao thì khả năng trúng càng cao. Được ném 1000 lần khác với được ném 1 lần. Người thành công mở quán cafe không thành công họ mở quán bia, mở quán bia không thành công thì mở quán cơm bình dân,…Họ không ngừng thử khi gặp thất bại. Rồi một lúc nào đó họ sẽ thành công.

Bạn đã bao giờ thử làm một việc gì đó đúng một lần rồi kết luận nó không phù hợp với mình chưa? Thử chạy một lần thấy mệt mỏi đau chân thế là không bao giờ chạy nữa. Xin việc một lần thất bại ở công ty A rồi thì từ đó không bao giờ còn quay lại thử xin lại nữa.

Người thành công nếu họ bán cafe thì họ sẽ thử tất cả các cách như cung cách phục vụ, món ăn, địa điểm, giá cả….họ biết rằng một sự kết hợp nào đó sẽ mang lại thành công.

Cuộc sống ngày nay rất hạn chế các phép thử của chúng ta. Đi làm từ sáng tới tối làm những việc giống với ngày hôm qua. Thời gian còn lại là ngủ, xem điện thoại và tất nhiên những việc đó cũng giống ngày hôm qua. Không có thời gian để thử một cái gì đó mới so với hôm qua rồi tự rút ra kết luận là cuộc đời này nhàm chán. Rõ ràng cuộc sống không hề nhàm chán, chỉ là tự chúng ta làm nó nhàm chán.

Rào cản lớn nhất làm chúng ta khó có thời gian thử cái mới đó là “Nếu tôi dừng làm việc vào ngày hôm nay thì gia đình tôi sẽ đói”. Các anh bảo hãy thử những cái mới nhưng nếu tôi thử thất bại thì gia đình tôi sẽ không có cơm ăn. Bản chất nguyên thủy của chúng ta là thích An toàn và nó khiến ta ngại thử những cái mới.

Tuy nhiên trong lý thuyết về Quản lý thời gian chúng ta nên biết rằng không phải càng dành thời gian nhiều thì hiệu quả mang lại càng cao. Vì vậy, nếu hôm nay bạn rời công sở sớm hơn so với bình thường thì không có nghĩa rằng công việc sẽ tồi tệ đi. Nó sẽ được bù đắp bằng việc bạn bắt buộc phải gia tăng hiệu quả làm việc vào sáng ngày hôm sau.

Một người có tiền thì tất nhiên có cơ hội thử những cái mới nhiều hơn, đặc biệt là những thứ cần tiền. Những thứ không cần tiền thì thường đòi hỏi ý chí bù lại, và thường những thứ đó mang lại lợi ích lâu dài nhiều hơn.

 

Bài toán xác suất trong Lý thuyết con khỉ đánh máy chữ

Nếu cho 1 con khỉ đánh máy chữ trong thời gian vô hạn thì trong toàn bộ các chữ đánh ra sẽ có đoạn có nghĩa, đoạn đó có thể dài như vở Hamnet của Shakspeare. Điều này có thể chứng minh được bằng lý thuyết xác suất. Quan trọng nhất thời gian phải là vô hạn. Con khỉ sống vô hạn và nó có thể một ngày gõ một chữ cũng không sao, máy đánh chữ tuổi thọ vô hạn không bao giờ hỏng.

Con khỉ có thể đánh được vở hamnet ngay trong giờ đầu tiên hoặc có thể vào thời điểm 1 triệu năm sau.

Điều này có thể chứng minh thông qua lý thuyết xác suất:

Một bàn phím có 50 nút bấm. Giờ chúng ta tính xác xuất để con khi có thể gõ được chữ “viet nam”.

Vì việc con khi gõ một chữ không phụ thuộc vào việc chữ trước đó nó gõ là gì nên xác xuất xảy ra sự kiện đúng của mỗi lần là như nhau. Xác suất để nó gõ được chữ V là 1/50, Xác xuất để nó gõ được chữ I là 1/50,… -> Xác xuất để nó gõ được chữ Viet nam là : 1/50 x 1/50 x 1/50 x 1/50 x 1/50 x 1/50 x 1/50 x 1/50

Cho dù xác xuất xảy ra nhỏ tới bao nhiêu nhưng vì thời gian là vô hạn nên kiểu gì sự kiện đó cũng xảy ra.

Mấy ngày Hà Nội đang ầm ĩ vì vụ cháy quán Karaoke làm 13 người chết. Ngày sau vụ cháy trên facebook lan truyền về một bài viết liên quan tới việc rằng bà chủ quán đã chọn không đúng ngày để xây dựng, không chọn đúng màu sắc tấm biển,…và rằng những người sinh năm abc gì đó cần phải hết sức cẩn thận trong năm nay…

Thực ra nếu chúng ta suy xét kỹ thì đây cũng chỉ là bài toán xác xuất. Có hàng nghìn người cùng hội tụ các yếu tố kiêng kỵ nhưng không có vấn đề gì xảy ra với họ trong ngày hôm đó. Có hàng triệu người sinh năm abc cũng sẽ không gặp vấn đề gì cả trong năm nay và một loạt các năm như khuyến cáo.

Comments

comments

7 COMMENTS

  1. Sau nhiều năm tìm kiếm thì mình cũng tìm ra bài viết mà mình đang tìm kiếm :D.
    Lý ra phải đọc bài này sớm hơn.
    Mình đang làm việc mà đang tạm ngưng để đọc bài này. Liệu có phải mình quản lý thời gian không hiệu quả?:D

  2. Cám ơn tác giả rất nhiều. Các bài viết của tác giả rất hay. Nhờ các bài viết này, em đã tập luyện thói quen dậy sớm và tập thể thao, bên cạnh đó mỗi ngày còn dành ít thời gian để đọc ít nhất 1 bài viết trên blog này. Chúc tác giả luôn khỏe mạnh.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here